Samenvatting macrotrends Technische installaties en systemen

Samenvatting macrotrends Technische installaties en systemen

Integrale gebouwbenadering

Integrale gebouwbenadering is een benadering van gebouwen en gebouwgebruik als een totaal concept. Dankzij digitalisering kunnen allerlei gebouwfuncties samenvallen en benut worden. Vanuit installatietechniek bekeken, wordt een gebouw als een intelligent gebouw gezien waaruit bijna onbeperkt informatie opgehaald wordt. Die informatie kan vervolgens effectief en efficiënt ingezet worden om het gebouwgebruik verder te optimaliseren. Uiteindelijk leidt dit tot high performance buildings en energie efficiënte gebouwen. Dit zijn gebouwen waar veel slimme installaties en systemen in verwerkt zijn die tezamen zorgen voor zeer duurzame en gebruiksvriendelijke gebouwen.

De integrale benadering van gebouwen vraagt om een nieuw technisch onderwijsprofiel voor gebouw installatie techniek. Een totaalkijker, iemand die een breedtekennis heeft van de meeste voorkomende technieken. Specialisme blijft wel nodig. Het beheren van installaties op afstand krijgt een steeds voornamere rol. Hierdoor is het essentieel voor toekomstige studenten om bekend te raken in monitoring en in het werken met dashboards die real time grote hoeveelheden data delen. Door de snelle ontwikkelingen in integrale gebouwbenadering is het stimuleren van een leven lang ontwikkelen noodzakelijk. Daar hoort ook deelonderwijs bij, een modulaire aanpak van het onderwijs zodat studenten en zij-instromers sneller aan de slag kunnen.

Verduurzaming

Waar de installatiebedrijven in het verleden veelal volgers waren, zijn ze nu medebepalend in de realisatie van de energietransitie samen met de bouw- en de metaalsector. In de branche van installatiebedrijven wordt veel werk gemaakt van de energietransitie. De woningbouw heeft daarin prioriteit en het is nog veel door de overheid gestuurd. De ontwikkelingen op de korte termijn zitten op verdere uitrol van warmtepompen en warmtenetten. De verwachting is dat op langere termijn mogelijk waterstof-installaties normaal gaan worden. De initiatieven in energietransitie zijn vaak lokaal gestuurd en kleinschalig. De grootschalige energietransitie naar hernieuwbare energiebronnen kan nog lang niet overal gerealiseerd worden. De afgelopen jaren hebben meer installatiebedrijven en fabrikanten abonnementsmodellen voor producten geïntroduceerd. Deze ontwikkeling biedt de klant flexibiliteit en zorgt tegelijkertijd voor een belangrijk fundament voor de circulaire economie, van kwantiteit naar kwaliteit in gebruik.

Voor studenten is het belangrijk om kennis van de laatste ontwikkelingen in de energietransitie bij te houden. Bijvoorbeeld nu zijn de warmtepomp en het warmtenet leidend in de transitie maar misschien zal dit straks waterstof en het waterstofnet zijn. Het onderwerp circulariteit kan het best in de praktijk geleerd worden aan de hand van vraagstukken en concrete projecten, waar studenten aan kunnen meewerken en meedenken.

Complexe Context

Door de snelle ontwikkelingen in digitalisering in de installatiebranche komt er steeds meer waardevolle maar ook gevoelige data vrij. Het gaat om data die informatie geeft over het gebouwgebruik en op basis waarvan de installateur acties in onderhoud kan ondernemen. Maar hoe gaat de installateur om met vertrouwelijke data die hij ontvangt bij geautoriseerde toegang tot het gebouwnetwerk? Er is vaker sturing op afstand en wie controleert dan de bestuurder op afstand? Hoe houd je het werk voor de service monteur menselijk en overzichtelijk? Hoe vergroot je het slimmer en met meer plezier werken? De menselijke en humane kant van werk krijgt een voornamere rol als tegenantwoord op de snelle digitalisering en technologisering van het vak. Maar ook als antwoord op de toegenomen klantwensen met betrekking tot betere woonbeleving en persoonlijk maatwerk. Installateurs moeten steeds flexibeler kunnen werken en empathisch kunnen communiceren.

Er mag bij diverse vakken nog meer tijd besteed worden aan het ontwikkelen van vaardigheden, die soft skills aanmoedigen. Dit met als doel naast de bestaande inhoud, persoonlijker te kunnen aansluiten op het individu. Naast ICT-skills worden soft skills generiek belangrijk voor alle opleidingen. De tijd van alleen theorie leren, multiple choice vragen en afvinken is voorbij. Bedrijven vragen meer van hun nieuwe krachten. Softs skills in de opleiding geven inzicht en reflectie omtrent eigen handelen.

Inhouse Production

Binnen de installatiebranche groeit het conceptueel, integraal werken en het gebruik maken van inhouse production. Het maken van totaalinstallaties en –systemen in een fabriekssetting op modulaire basis, is al een aantal jaren aan de gang maar het wordt steeds verfijnder en completer zodat opbouw op locatie van de klant nog sneller en makkelijker kan gaan. Dit heeft vele voordelen. Ontwerp en realisatie vinden op dezelfde locatie plaats, dat zorgt voor kortere feedback loops, 24/7 geautomatiseerde productie en betere kwaliteitscontrole. Op locatie van de klant worden de installaties modulair opgebouwd. Wat van oudsher ambachtelijk werken op locatie was, zal nu meer fabriekswerk worden waarbij digitalisering een grote rol speelt. Bijvoorbeeld met hulp van de toepassing van BIM (Bouwwerk Informatie Model). Door BIM werken bouwers, architecten en installateurs vaker samen. En is er eenmaal met hulp van BIM gebouwd, dan is er direct een digitale database voor onderhoud voorhanden.

Naast het behoud van basisvaardigheden als elektrotechniek, werktuigbouw en fysische natuurkunde wordt het interdisciplinair, conceptueel en integraal kunnen denken en werken belangrijker bij inhouse production. Van student wordt verwacht dat die in een setting kan werken waar totaalinstallaties worden gefabriceerd. Daar komt meer denkwerk aan te pas en het verantwoord en zelfstandig kunnen bedienen van machines omdat veel processen automatisch verlopen. Competenties als verantwoordelijkheid kunnen nemen en zelfsturing worden extra gevraagd.

Samenvatting DESTEP Technische installaties en systemen

Demografische ontwikkelingen

Het aantal MBO-studenten is de afgelopen vijf jaar toegenomen met 39 procent toegenomen naar 14.649 MBO-studenten. En er zijn ook steeds meer meisjes die kiezen voor een opleiding in de installatietechniek aldus Techniek Nederland.

Economische ontwikkelingen

In 2040 zijn in Nederland 1 miljoen nieuwe woningen gereed en is een groot deel van de woningvoorraad getransformeerd of vervangen. Naast de groei van de bouw van woningen en bedrijfspanden brengt de transitie naar duurzame energie veel werk met zich mee, zowel in de bouw van nieuwe als in het aanpassen van bestaande woningen en panden.

Vanwege het streven naar CO2 vrije gebouwde omgeving in 2050, de toenemende verstedelijking, de klimaatverandering, de veroudering van de infrastructuur en materiaal moet de personeelsschaarste aangepakt worden. Er is veel vraag naar elektriciens, technici, onderhouds- en installatiemonteurs.

Sociaal-culturele ontwikkelingen

De maatschappelijke ontwikkelingen volgen elkaar in snel tempo op. Daardoor ontstaat er naast een constante vraag naar werkzaamheden ook nieuwe vaardigheden voor de werknemers op het gebied van Technische Installaties & Systemen.

Technologische ontwikkelingen

In 2050 moet de complete gebouwde omgeving energieneutraal zijn. De branche houdt zich naast het opzetten van de energie neutrale gebouwde omgeving ook bezig met andere innovaties en technologische ontwikkelingen. Behalve digitalisering en data (o.a. gerelateerd aan de energie neutrale omgeving) gaat het ook over smart homes, smart buildings, sensoren en Internet of Things (IoT). Smart buildings en smart homes hebben o.a. ook te maken met energie besparingen. En sensoren en IoT hangen samen met smart homes en smart building.

Ecologische ontwikkelingen (leefomgeving)

Behalve de noodzaak tot de productie van hernieuwbare energie en energieneutraliteit/-besparing in de gebouwde omgeving, is er ook in toenemende mate aandacht voor circulair bouwen. Circulair bouwen betekent dat er zo min mogelijk gebruik wordt gemaakt van nieuwe grondstoffen door hergebruik van materialen, en het gebruik van nieuwe soort materialen.

Politiek-juridische ontwikkelingen

Door het gebruik van digitalisering is het belangrijk om te investeren en gebruik te maken van cybersecurityoplossingen voor de cyberveiligheid.

Privacy speelt ook een rol. Bedrijven moeten kunnen aantonen dat zij een goed privacy beleid hebben. O.a. i.v.m. de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).