Verantwoording
Verantwoording
Voor dit trendonderzoek zijn diverse experts bevraagd en bronnen geraadpleegd.
Interviews
Alderliesten, Cees – Policy Advisor Labor Market, Deltalinqs
Appeldoorn, Marcella – Bedrijfsadviseur bij Expertisecentrum Meubel
Baars, Wim – BPV coördinator aan de Leidse Instrumentenmakers School (LIS).
Batenburg, Karel Jan – Voorzitter marktsegment Gespecialiseerde aanneming
Beijk, Maurice – Gastdocent en rentmeester, ReintenInfra B.V.
Boeijink, Bert – Voorzitter marktsegment Burgerlijke utiliteitsbouw
Borden van der, Marcel – Coordinator BBL Nimeto.
Bouwman, Gerard – Technisch opleidingsadviseur bij Houtdatwerkt
Buisman, Gert – Voorzitter marktsegment Technische installaties en systemen
Buller, Aad – Manager sector opleidingen, OnderhoudNL
Cobbenhagen, Wim – Senior adviseur/DGA Cobbenhagen Advies BV
Derks, Geert Jan – Voorzitter marktsegment Afbouw en onderhoud
Eggelen van, Bart – Senior beleidsmedewerker O&O Fonds
Exterkate, Marlou – HR Business Partners, Marel Food Processing Company
Feldberg, Frans – Hoogleraar Datadriven Business Innovation, VU, School of Business & Economics
Fiers, Frank – Directeur Civilion
Goedhart, Robert – Directeur Technicom
Gruppen, Eddy – Directeur ROC Twente College Bouw, Infra & Interieur
Hagens Kees – Wij-Techniek
Heeswijk, Judith van – Programmamanager Ontwikkeling Scholing Arbeidsmarkt Techniek NL
Herpen van, Chris – Hoofd opleidingen Bovatin
Hollebeek, Robin – Docent aan de Leidse Instrumentenmakers School (LIS).
Hoogendijk, Kees – Directeur bij Koninklijke CBM
Jacobs, Piet – Opleidingscoördinator Hellende Daken
Jansen, Wouter – Directeur SPA
Kosten, Dennis – Directeur Vlok
Kreuger, Joost – Technisch adviseur en opleidingscoordinator van de Vakfederatie Rietdekkers.
Legierse, Mark – Directeur L&L Afbouw
Mosterd, Piet – Directeur AWL Techniek
Neus, Max – Directeur Delta Technics Engineering BV
Ockhuijsen, Theo – Adviseur kennisontwikkeling, Wij Techniek
Oever van den, Leen – Director NIBI
Pipping Michel – Domeinleider Gebouwde Omgeving, ROC Da Vinci College
Poelhekke Damien – Managing Director Made.com, Benelux en Duitsland
Remmelink, Leendert – Business Development Manager Onderwijs & Arbeidsmarkt, FME
Roodbergen Hans – Praktijkbegeleider Heijmans
Schreuder, Jacques – Sectorsecretaris ION
Sijl, Petra – Voorzitter marktsegment Hout en meubel
Snijders, Jos – Voorzitter marktsegment Metaal en metalektro
Steen van der, René – Voorzitter Vakvereniging het Zwarte Corps
Stokking, Arnold – Managing director Brightside
Stovering, Peter – Directeur en eigenaar van STOOFF
Stremmelaar, Egbert – Directeur ION
Thoonen R. – Directeur Thoonen
Veen van, Martin – AFNL
Veere van der, Willem – Secretaris Bestuur-ledenraad Techniek NL
Voest de, Adri – Manager opleidingen Tectum
Vredegoor, Sanne – HR Business Partners, Marel Food Processing Company
Vreede de, Onno – Voorzitter marktsegment
Waal de, Jan – Bestuurder ST, Arbocatalogus Afvalbranche en voorzitter marktsegment Infra
Wester, Els – Voorzitter Ned. Vereniging van Biomedisch Labmedewerkers
Witte de, Vincent – HR Manager Dikkerboom Betonboringen
Witzier Brenda – Projectmanager Onderwijs & Arbeidmarkt NVKL
Zegwaard, Eric – Schoolcoördinator Bouw & Infra, ROC Mondriaan College
Bronnen
3Bplus (2017). IoT toegepast in Smart Homes en Smart Buildings. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://3bplus.nl/iot-toe
ABN Amro (2020). Bouwsector sluit 2019 mager af. Geraadpleegd juni 2020 van: https://insights.abnamro.nl/2020/02/bouwsector-sluit-2019-mager-af/
ABN AMRO. Corona zet broodnodige investeringen bouw onder druk. Geraadpleegd juli 2020 van https://insights.abnamro.nl/2020/04/headlines-corona-zet-broodnodige-investeringen-bouw-onder-druk/
ABN AMRO. Servitization dienstverlening is de toekomst van de industrie. Geraadpleegd juli 2020 van https://insights.abnamro.nl/2016/10/servitization-dienstverlening-is-de-toekomst-van-de-industrie/
Alfa-college. (2020, 8 oktober). Ontdek het Alfa-college in Groningen. https://www.alfa-college.nl/groningen
Algemeen Dagblad. Prestigieus milieuproject naar de Rotterdamse haven, geraadpleegd juli 2020 https://www.ad.nl/rotterdam/prestigieus-milieuproject-naar-de-rotterdamse-haven~a2f8144c/asknature.org
Arcadis. (2020). Station Rotterdam Centraal. https://www.arcadis.com/en/global/what-we-do/our-projects/europe/netherlands/station-rotterdam-centraal/
AVR (2020). De cirkel is rond. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.avr.nl/nl/de-cirkel-is-rond
Bakker, F. (2018, 15 juni). De herwaardering van het ambacht. Financieel Dagblad. Geraadpleegd oktober 2018, van https://fd.nl/morgen/1256791/de-herwaardering-van-het-ambacht
Biomimicry (2020). Biomimicry: vijf voorbeelden hoe de natuur ons inspireerde tot innovatie. Geraadpleegd februari 2020 van https://www.innovatie-estafette.nl/
Bouw en Techniek Innovatiecentrum (2020, 11 mei). Kennis en innovatie programma Digitalisering – Digital Twins. Geraadpleegd in juli 2020 van https://btic.nu/wp-content/uploads/2020/05/Digitalisering-DigitalTwins_Kennis-en-innovatieprogramma_BTIC.pdf.
Bouw en Techniek Innovatiecentrum (2020, 11 mei). Kennis en innovatie programma integrale energietransitie bestaande bouw (11 mei 2020). Geraadpleegd in augustus 2020 van https://btic.nu/wp-content/uploads/2020/05/Energietransitie-bestaande-bouw_Kennis-en-innovatieprogramma_BTIC.pdf.
Bouwend Nederland (2019, januari). Handvat duurzaam materiaal gebruik. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.bouwendnederland.nl/media/3441/handvat-duurzaam-materiaalgebruik.pdf
Bouwend Nederland (2020). Blijven investeren in ontwikkelen. Geraadpleegd juni 2020 van: https://www.bouwendnederland.nl/belangenbehartiging/meerjarenprogrammas/blijven-investeren-in-ontwikkelen
Bouwend Nederland. Carrièreperspectief in de bouw blijft groot. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.bouwendnederland.nl/actueel/nieuws/11708/carri%C3%A8reperspectief-in-de-bouw-blijft-groot
Bouwend Nederland (2020). De gevolgen van de coronacrisis voor de infrasector. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.bouwendnederland.nl/media/6696/200605-gevolgen-van-de-coronacrisis-voor-de-infrasector-incl-regio.pdf
Bouwend Nederland. Duurzame inzetbaarheid noodzakelijk in de bouw. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.bouwendnederland.nl/actueel/nieuws/10186/duurzame-inzetbaarheid-noodzakelijk-in-de-bouw
Bouwend Nederland. Duurzaamheid. Geraadpleegd augustus 2020 van: https://www.bouwendnederland.nl/belangenbehartiging/standpunten/duurzaamheid
Bouwgroep Dijkstra en Draisma. (z.d.). Droogstapelwoning | woningbouw – Bouwgroep Dijkstra Draisma.
Brabants Dagblad – Uw bloed? Dat rijdt met BMW-technologie door de robotstraat van het ziekenhuis, geraadpleegd juni 2020, https://www.bd.nl/tilburg-e-o/uw-bloed-dat-rijdt-met-bmw-technologie-door-de-robotstraat-van-het-ziekenhuis~acb4e93d/
BTIC (5 februari 2020). Innovatieprogramma voor een duurzame én circulaire betonsector gepresenteerd. Geraadpleegd juli 2020 van https://btic.nu/publicaties/circulair-beton/
Buitenruimte (2020). Digitaal bouwen en beheren. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.buitenruimte.info/themas/digitaal-bouwen-en-beheren/bim/
Buitenruimte (2020). Klimaatwerk in uitvoering. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.buitenruimte.info/themas/klimaatwerk-in-uitvoering/
Busker, H. en de Ruiter, Michelle (2020). Kwalificatiedossier timmeren. USP Marketing Consultancy.
Busker, H. en de Ruiter, Michelle (2020). Kwalificatiedossier Werkvoorbereiden uitvoeren. USP Marketing Consultancy.
Busker, H. en de Ruiter, Michelle (2020). Kwalificatiedossier Metselen. USP Marketing Consultancy.
Busker, H. en de Ruiter, Michelle (2020). Kwalificatiedossier Tegelzetten. USP Marketing Consultancy.
Busker, H. en de Ruiter, Michelle (2020). Kwalificatiedossier Voegen Gevelbehandelen. USP Marketing Consultancy.
Busker, H. en de Ruiter, Michelle (2020). Kwalificatiedossier Werkvoorbereiden uitvoeren. USP Marketing Consultancy.
Cap Gemini. Intelligent Automation in Energy and Utilities: The next digital wave. Geraadpleegd juni 2020 van https://www.capgemini.com/nl-nl/onderzoek/intelligente-automatisering-bij-energie-en-nutsbedrijven/
Caterpillar. (2020). Innovation at Caterpillar. https://www.caterpillar.com/en/company/innovation.html.
CBM (2020, april). Onderzoeksresultaten derde corona-enquête Koninklijke CBM. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.cbm.nl/wp-content/uploads/2020/04/Rapport-Corona-onderzoek-CBM.pdf
CBS (17-12-2019). Prognose: 19 miljoen inwoners in 2039: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2019/51/prognose-19-miljoen-inwoners-in-2039
CBS (29-4-2020). 15,5 duizend mensen erbij in eerste kwartaal 2020: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/18/15-5-duizend-mensen-erbij-in-eerste-kwartaal-2020
CBS (mei 2020). Aantal vacatures daalt met 60 duizend in eerste kwartaal: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/20/aantal-vacatures-daalt-met-60-duizend-in-eerste-kwartaal#:~:text=Eind%20maart%202020%20was%20het,grootste%20die%20ooit%20is%20gemeten.
CBS (mei 2020). Hoeveel mensen met een migratieachtergrond wonen: https://www.cbs.nl/nl-nl/dossier/dossier-asiel-migratie-en-integratie/hoeveel-mensen-met-een-migratieachtergrond-wonen-in-nederland
CBS (18-6-2020). Ruim 200 duizend werkenden minder sinds maart 2020: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2020/25/ruim-200-duizend-werkenden-minder-sinds-maart-2020
CBS (juni 2020). Arbeidsdeelname en werkloosheid per maand: https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/80590ned/table?dl=39454
CBS (2020). De Nederlandse economie. Circulaire economie in Nederland 2020.
Centrum Hout. (2020, 6 mei). De digitale kozijnenfabriek. Kozijnen van hout. https://kozijnenvanhout.nl/de-digitale-kozijnenfabriek/
CNV (2014). Duurzame inzetbaarheid heeft urgentie. Geraadpleegd juni 2020 van:
https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:hZRAzENruEkJ:https://www.cnvvakmensen.nl/caos/metaaltechniek/nieuws/werknemers-metaaltechniek-zijn-unaniem-duurzame-inzetbaarheid-heeft-urgentie+&cd=6&hl=nl&ct=clnk&gl=nl
Cobouw (2020-1). Onvoldoende-bouwlocaties-grootste-bottleneck-voor-corporaties. Geraadpleegd juni 2020 van: https://www.cobouw.nl/woningbouw/nieuws/2020/02/onvoldoende-bouwlocaties-grootste-bottleneck-voor-corporaties-101281545
Cobouw (2020-2). Kort-juichen-om-piek-71-000-nieuwbouwwoningen-daling-is-ingezet. Geraadpleegd juni 2020 van: https://www.cobouw.nl/woningbouw/nieuws/2020/01/kort-juichen-om-piek-71-000-nieuwbouwwoningen-daling-is-ingezet-101281349
CONNECT2025 (2020). Blik op 2040 vanuit de technische sector. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.connect2025.nl/scenario2040.
De Loskade. (2019, 26 september). Home – De Loskade – Suikerfabriekterrein, Groningen. https://www.deloskade.nl/
Delta commissaris. Ruimtelijke adaptatie Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.deltacommissaris.nl/deltaprogramma/gebieden-en-generieke-themas/ruimtelijke-adaptatie
Deltalinqs. (z.d.). Deltalinqs Climate Program. Geraadpleegd 1 juli 2020, van https://www.deltalinqs.nl/deltalinqs-climate-program
De Variabele. (z.d.). De Variabele | Onze technische specialisten en vakmensen staan klaar! De Variabele Vastgoedservice. Geraadpleegd 1 juli 2020, van https://devariabele.nl/
DNB (juni 2020). Economische Ontwikkelingen en vooruitzichten: https://www.dnb.nl/binaries/EOV%20voorjaar2020_tcm46-389040.pdf
DSP (2013). Rapport Culturele infrastructuur in beeld NH. Geraadpleegd juni 2020 van:
https://www.noord-holland.nl/Onderwerpen/Cultuur_en_Erfgoed/Culturele_instellingen/Onderzoeken/Culturele_Infrastructuur_NH_in_beeld_Deel_1.org
Duurzaam Ondernemen. (2020, 10 juni). Auping presenteert circulair matras voor consumenten op IMM 2020. https://www.duurzaam-ondernemen.nl/auping-presenteert-circulair-matras-voor-consumenten-op-imm-2020/
ECBO. ECBO Dimensies, nummer 30, oktober 2017.
ECT. (z.d.). “THE CONTAINER CHANGED THE WORLD, ECT CHANGED THE WORLD OF THE CONTAINER”. https://www.ect.nl/nl
EIB. (2013, september). Waterbouw en waterschappen tot 2020. https://www.pianoo.nl/sites/default/files/documents/documents/rapportwaterbouwenwaterschappentot2020.pdf
EIB (2017). Trends op de bouwarbeidsmarkt 2017. Geraadpleegd juni 2020 van:
https://www.eib.nl/publicaties/arbeidsmarkt/trends-op-de-bouwarbeidsmarkt-2017-2022/
EIB (2017). Duurzaamheid en circulariteit. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.eib.nl/duurzaamheid-en-circulariteit/.
EIB via Bouwend Nederland (2020): Carrièreperspectief in bouw blijft groot. Geraadpleegd juni 2020 van: https://www.bouwendnederland.nl/actueel/nieuws/11708/carri%C3%A8reperspectief-in-de-bouw-blijft-groot
EIB (2020, 5 juni). Crisis en crisismaatregelen in de bouw. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.eib.nl.
Eikenaar, H. (2019, 4 juli). Uw bloed? Dat rijdt met BMW-technologie door de robotstraat van het ziekenhuis. https://www.bd.nl/tilburg-e-o/uw-bloed-dat-rijdt-met-bmw-technologie-door-de-robotstraat-van-het-ziekenhuis~acb4e93d/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F. https://www.bd.nl/tilburg-e-o/uw-bloed-dat-rijdt-met-bmw-technologie-door-de-robotstraat-van-het-ziekenhuis~acb4e93d/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
Emerson. (2020). Data Management Services | Emerson US. Teqnow. https://www.emerson.com/en-us/automation/services-consulting/project-services/systems-project-services/feed/data-management-services
Enexis. (2020, 28 mei). Enexis. Courseware.nl. https://www.courseware.nl/klanten/enexis/
Financieel Dagblad, 27 juni 2020, ‘Dankzij data zit je in de nieuwe Kuip altijd goed.’
FME (2020). Technologie voor een toekomstbestendige gebouwde omgeving. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.fme.nl/nl/system/files/publicaties/Technologie%20voor%20een%20toekomstbestendige%20gebouwde%20omgeving.pdf
FNLI (2019). Monitor Levensmiddelenindustrie. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.fnli.nl/wp-content/uploads/2019/10/FNLI-Monitor-2019.pdf
FNV (2019). Collectieve arbeidsovereenkomsten in de Metalelektro. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.fnv.nl/getmedia/42dc2b3e-1bd1-4a01-8aec-48e97c93b761/315-metalektro-cao-2018-2020-v230719.pdf?ext=.pdf&dtime=20200421065423
Gartner. Panetta, K (2017, 3 oktober). Gartner Top 10 Strategic Technology Trends for 2018. Geraadpleegd mei 2018 van https://www.gartner.com/smarterwithgartner/gartner-top-10-strategic-technology-trends-for-2018/
Gawalo (2018, 6 juli). Aantal vrouwen in de installatiebranche stijgt. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.gawalo.nl/installatiebranche/nieuws/2018/07/aantal-vrouwen-in-de-installatiebranche-stijgt-1016328?_ga=2.126608713.516149485.1594196159-459215481.1590493894.
Gemeente Rotterdam. (2019). Grondstof tot nadenken: Grondstoffennota 2019-20222. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.vang-hha.nl/kennisbibliotheek/@214314/grondstof-nadenken/
Giele, M. (2020, 22 juni). OMA en LOLA tonen nieuwe beelden definitief ontwerp stadion Feyenoord City.
Groene Hart. (2020, 3 november). Home. https://groenehartwerkt.nl/
Groenwest. (z.d.). Home. https://www.groenwest.nl/
Hager. Internet of Things en domotica (2016). Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.hager.nl/services/documentatie/whitepapers/whitepaper-iot-domotica.
Heijmans. (z.d.). Nieuw kantoor Europees Geneesmiddelen Agentschap opgeleverd. Heijmans N.V. https://www.heijmans.nl/nl/nieuws/nieuw-kantoor-europees-geneesmiddelen-agentschap-ema-opgeleverd/
Hemubo. (2019, 4 september). STRATEGISCH RENOVEREN EN ONDERHOUDEN VAN VASTGOED. https://www.hemubo.nl/
Hodes Huisvesting. (z.d.). Permanente flexibiliteit begint bij Hodes! Circulair huisvesten. https://www.hodes-huisvesting.nl/
Hout certificering. FSC: verplicht vanaf 2025 gecertificeerd hout. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.houtcertificering.nl/fsc-verplicht-vanaf-2025-gecertificeerd-hout/
Hout- en Meubileringscollege (2019, januari). Kwaliteitsplan 2019- 2020. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2019/06/27/kwaliteitsagendas-2019-2022-middelbaar-beroepsonderwijs-deel-1-a—h
Houtkrant (2019, augustus). Leernetwerkbijeenkomst over circulair houtgebruik. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.dehoutkrant.nl/featured/leernetwerkbijeenkomst-circulair-houtgebruik/
Houtkrant (2020, mei). RFA automatiseert ook houtbewerkingsmachines. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.dehoutkrant.nl/pdf/HK-2020-0910.pdf
Houtwereld (2020, 28 april). FSC: verplicht gebruik gecertificeerd hout. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.houtwereld.nl/houtnieuws/fsc-verplicht-gebruik-gecertificeerd-hout/
Imos. (2018, 18 mei). imos CAM. imos 3D CAD/CAM. https://imos3d.nl/software/imos-cam/
Imvoconvenanten (2020). Verantwoord ondernemen in een notendop. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.imvoconvenanten.nl/-/media/imvo/files/metaal/imvo-metaal-notendop.pdf?la=nl&hash=0618B436C61C5D9F26FCE89654899CC0
ING (2020-5). Industrialisatie in de bouw. Geraadpleegd augustus 2020 van: https://www.ing.nl/media/EBZ_ING-Industrialisactie-in-de-bouw_mei-2020_tcm162-194858.pdf
INSIDE/INSIDE. (2020). Home – INSIDE/INSIDE. Aan de slag met INSIDE/INSIDE. https://www.insideinside.nl/
Installatie Journaal (2019). De 5 trends in de installatie branche voor 2019. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.installatiejournaal.nl/installatiebranche/blog/2019/01/de-5-trends-in-de-installatiebranche-voor-2019-1019250?_ga=2.156421759.516149485.1594196159-459215481.1590493894.
IoT (2020). Internet of Things Nederland: https://internetofthingsnederland.nl/
Jan Snel. (z.d.). Jan Snel bouwt slimmer, sneller én schoner dan traditionele bouw. https://jansnel.com/
Juridisch platform (2020). Wet arbeidsmarkt in balans (2020): https://juridischplatform.nl/ontslag/arbeidsrecht/wet-arbeidsmarkt-in-balans-wab
Kennisnet. Pijpers, R. (2017, 20 december). Alles wat je moet weten over 21e eeuwse vaardigheden. Geraadpleegd mei 2018 van https://www.kennisnet.nl/artikel/alles-wat-je-moet-weten-over-21e-eeuwse-vaardigheden/
Koninklijke CBM (2020, april). Onderzoeksresultaten derde corona-enquête Koninklijke CBM. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.cbm.nl/wp-content/uploads/2020/04/Rapport-Corona-onderzoek-CBM.pdf
Koninklijke Metaalunie (2020). Verhoging subsidie Praktijkleren ook voor metaalsector beschikbaar (2020). Geraadpleegd augustus 2020 van https://metaalunie.nl/Details/2020/07/17/Verhoging-subsidie-Praktijkleren-ook-voor-metaalsector-beschikbaar
Kopetz, H. (2011). Internet of things. In Real-time systems (pp. 307-323). Springer, Boston, MA.
Letsbuild. Artificiële Intelligentie en de Toekomst van de Bouwsector. Geraadpleegd augustus 2020 van: https://www.letsbuild.com/nl/blog/artificial-intelligence-future-construction
Link magazine (april 2020). Metaalunie leden: MKB-metaal verwacht grootste klap na de zomer. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.linkmagazine.nl/metaalunie-leden-mkb-metaal-verwacht-grootste-klap-na-de-zomer/
Madaster. (z.d.). Over Ons. Over ons. Geraadpleegd 20 oktober 2020, van https://www.madaster.com/nl/about-us-2
Marc van der Meer (2019). CAOP, de stand van de ambtelijke dienst.
Marel. (2020). Oplossingen voor de pluimvee-, vis- en vleesverwerkende industrie. https://marel.com/nl
MBO Raad. (2017). Visie van de MBO Raad op een leven lang ontwikkelen. Geraadpleegd mei 2018 van https://www.mboraad.nl/sites/default/files/visie_van_de_mbo_raad_op_een_leven_lang_ontwikkelen.pdf.
Metaal krant (mei 2020): Wereldbank: energietransitie lukt niet zonder voldoende metaal. Geraadpleegd augustus 2020 van https://metaalkrant.nl/2020/05/15/wereldbank-energietransitie-lukt-niet-zonder-voldoende-metaal/
Metaal krant (juli 2020). Aantal werkelozen in metaal in juni nauwelijks toegenomen. Geraadpleegd augustus 2020 van https://metaalkrant.nl/2020/07/16/aantal-werklozen-in-metaal-in-juni-nauwelijks-toegenomen/
Metaal magazine (2020). Flexibeler, Robuster en slimmer werken in de postcoronatijd (2020). Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.metaalmagazine.nl/wp-content/uploads/2020/07/smart-industry-Whitepaper-Flexibeler-Robuuster-en-Slimmer-werken.pdf
MetaalNieuws (januari 2020). Maakindustrie gaat circulair aan de slag). Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.metaalnieuws.nl/maakindustrie-gaat-circulair-aan-de-slag/
MetaalNieuws (april 2020). Forse verhoging BBL-subsidie Metalektro. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.metaalnieuws.nl/forse-verhoging-bbl-subsidie-metalektro/
MetaalNieuws (juni 2020). Omzet MKB-metaal 22% lager dan jaar geleden. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.metaalnieuws.nl/omzet-mkb-metaal-22-lager-dan-jaar-geleden/
MetaalNieuws (juni 2020). Staalmarkt depressief door ingestorte autoverkoop. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.metaalnieuws.nl/staalmarkt-depressief-door-ingestorte-autoverkoop/
MetaalNieuws (2020). Whitepaper Flexibeler, robuster en slimmer werken (2020). Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.metaalnieuws.nl/wp-content/uploads/2020/06/Whitepaper-Flexibeler-Robuuster-en-Slimmer-werken.pdf
Metaalunie (juli 2020). Verhoging subsidie praktijkleren (juli 2020) . Geraadpleegd augustus 2020 van https://metaalunie.nl/Details/2020/07/17/Verhoging-subsidie-Praktijkleren-ook-voor-metaalsector-beschikbaar
Metaalunie (Q1 2020). Barometer q1 2020. Geraadpleegd augustus 2020 van https://metaalunie.nl/Portals/1/Bestanden/Publicaties/Barometer/COR%20MT_Barometer.pdf?ver=2020-05-18-135140-313
Metaalunie (2020). Omgevingswet. Geraadpleegd augustus 2020 van https://metaalunie.nl/Metaalunie/Themas/Omgevingswet
Milieufederatie 2019. Aan de slag met natuurinclusief bouwen. Geraadpleegd juli 2020 van:
https://milieufederatie.nl/wp-content/uploads/sites/14/2019/09/20190823-Aan-de-slag-met-natuurinclusief-bouwen.pdf
Ministerie van Buitenlandse Zaken. (2018, 18 september). Homogene Groep Internationale Samenwerking, HGIS nota 2019. Geraadpleegd mei 2018 van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/beleidsnota-s/2018/09/18/homogene-groep-internationale-samenwerking-hgis-nota-2019
Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Informatieplicht energiebesparing uitgevoerde erkende maatregelen Bedrijfstak 17 – Meubels en hout. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.rvo.nl/sites/default/files/2020/02/erkende%20maatregelenlijst-meubels-en-hout.pdf
Ministerie van Infrastructuur en Milieu. (2016). Omgevingswet in het kort, ruimte voor ontwikkeling, waarborging voor kwaliteit.
Ministerie van OCW en MBO Raad. (2018). Bestuursakkoord OCW – MBO-Raad 2018-2022: Trots, vertrouwen en lef. Geraadpleegd mei 2018 van https://mbo-today.nl/wp-content/uploads/2018/02/bestuursakkoord-mbo-2018-2022-trots-vertrouwen-en-lef.pdf
MKB!dee (2019). Competentiematrix vermindert bedrijfsrisico’s (2019). Geraadpleegd augustus 2020 van https://mkbideenetwerk.nl/2019/11/19/competentiematrix-vermindert-mijn-bedrijfsrisicos/
MVO Nederland. (2018, 20 juni). Wat is circulaire economie? Geraadpleegd juni 2018 van https://mvonederland.nl/circulaire-economie-dossier
Nationale beroepengids (2020). Zoek informatie over 2567 beroepen. Geraadpleegd juli 2020 van
https://www.nationaleberoepengids.nl/zoekberoepen?q=hout+en+meubel
Netbeheer Nederland (24 mei 2019). Basisinformatie over energie-infrastructuur. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.netbeheernederland.nl/_upload/Files/Basisdocument_over_energie-infrastructuur_149.pdf
NJI (feb 2020). Jeugdwerkloosheid – Cijfers: NJI https://www.nji.nl/nl/Databank/Cijfers-over-Jeugd-en-Opvoeding/Cijfers-per-onderwerp/Jeugdwerkloosheid
NOA (2018). Trends en ontwikkelingen in de afbouwsector. Geraadpleegd juni 2020 van:
https://www.noa.nl/media/2335/volledige-rapportage-trendonderzoek-2018-2028.pdf
OCW (2019). Prognose aantal studenten: https://www.onderwijsincijfers.nl/kengetallen/mbo/studenten-mbo/prognoses-studenten-mbo
Omrin. (2020). Reststoffen Energie Centrale. https://www.omrin.nl/bij-mij-thuis/over-omrin/rec-harlingen/
Onderwijs (2019). Opleidingsniveau van de bevolking: https://www.onderwijsincijfers.nl/
OOM (2018). Werkplek leren in de techniek (2018). Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.oom.nl/getmedia/a917d351-c74c-4d1c-9b10-c6bc46e53ad2/rapport-werkplekleren-in-de-techniek.pdf
Oranjedak B.V. (2020, 21 juli). Home. https://www.oranjedak.nl/
OVP (2020a). Rapportage laboratoriumtechniek
OVP (2020b). Rapportage operationele techniek.
OVP (2020c). Rapportage procestechniek.
PBL. Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau. (2015). Nederland in 2030-2050: twee referentiescenario’s – Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving. Geraadpleegd mei 2018 van https://www.wlo2015.nl/wp-content/uploads/PBL_2015_WLO_Nederland-in-2030-en-2050_1558.pdf
Planterra. (2020). Smart city en beheer openbare ruimte. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.planterra.nl/expertisegebieden/smart-city/
Platform Talent voor Technologie. (2020). Over Nationaal Techniekpact 2020. Techniekpact. https://www.techniekpact.nl/nationaal-techniekpact-2020
Prodim (2020). De Proliner technology is leidend voor het meten van deuren en ramen. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.prodim-systems.nl/industrieen/deuren-en-ramen/
Productivity.be. Digital twin. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.productivity.be/nl/page.php?p=0BMQA0uM7O
PWC. (2015). Digitalisering en robotisering vragen om employagility. Geraadpleegd april 2018 van https://www.pwc.nl/nl/assets/documents/pwc-arbeidsmarkt-digitalisering-robotisering-employagility.pdf
PWC. (2018). Megatrends duurzaamheid. Geraadpleegd op maart 2018 van https://www.pwc.nl/nl/themas/megatrends/duurzaamheid.html
Raamdeuren (2017). De machinale’ wordt ‘De digitale’ . Geraadpleegd juli 2020 van https://raamendeuronline.nl/
Rabobank (2019). Verwachtingen metaalbranche voorzichtig positief. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.rabobank.nl/kennis/artikel/011077081/verwachtingen-metaalbranche-voorzichtig-positief
Rabobank (2020). Sectorprognoses RaboResearch. Geraadpleegd juni 2020 van:
https://economie.rabobank.com/publicaties/2020/maart/sectorprognoses-productiedalingen-in-veel-sectoren-door-coronavirus/
Rabobank (2020). Cijfers en trends. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.rabobank.nl/bedrijven/cijfers-en-trends/.
Rabobank (2020). Grond-, water- en wegenbouw. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.rabobank.nl/bedrijven/cijfers-en-trends/bouw/grond-water-en-wegenbouw/
Rabobank (2020). De 7 belangrijkste vragen over de coronacrisis in de bouw. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.rabobank.nl/bedrijven/cijfers-en-trends/bouw/de-7-belangrijkste-vragen-over-corona-in-de-bouw/
Rabobank (2020). 3 kansen voor ondernemers in de metaalindustrie. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.rabobank.nl/kennis/artikel/011079682/3-kansen-voor-ondernemers-in-de-metaalindustrie
Rathenau Instituut. (2015). Werken aan de robotsamenleving. Geraadpleegd april 2018 van https://www.rathenau.nl/sites/default/files/Werken_aan_de_robotsamenleving_-_Rathenau_Instituut.pdf
Ravobenelux. (2020). Ravobenelux. https://ravobenelux.fayat.com/
Rifkin J. (2013). De derde industriële revolutie naar een transformatie van economie en samenleving.
Rijksoverheid. (2018). Leren tijdens loopbaan. Geraadpleegd maart 2018 van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leven-lang-leren/leren-tijdens-loopbaan
Rijksoverheid (2019). Kwaliteitsagenda’s 2019-2022 middelbaar beroepsonderwijs (deel 1 A – H). Geraadpleegd juli 2020 van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2019/06/27/kwaliteitsagendas-2019-2022-middelbaar-beroepsonderwijs-deel-1-a—h
Rijksoverheid (2020-1). 100 miljoen voor versnelling duurzame renovatieprojecten huurwoningen. Geraadpleegd juni 2020 van: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2020/04/29/100-miljoen-voor-versnelling-duurzame-renovatieprojecten-huurwoningen
Rijksoverheid (2020-2). Meer toezicht in de bouw via de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Geraadpleegd juli 2020 van: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bouwregelgeving/meer-toezicht-in-de-bouw-via-de-wet-kwaliteitsborging-voor-het-bouwen-wkb
Rijnland Advies. (2019). Toekomstverkenning opleidingen metaal en metalektro, Eindrapport voor FME en Koninklijke Metaalunie
Risk & Business. (19 november 2019). EIB, Orderportefeuilles in de grond-,weg- en waterbouw verder gedaald. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.riskenbusiness.nl/nieuws/nieuwsbrief/eib-orderportefeuilles-in-de-grond-weg-en-waterbouw-verder-gedaald/.
ROA (2017). Arbeidsmarktmonitor Metalelektro. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.researchgate.net/publication/326377835_Arbeidsmarktmonitor_Metalektro_2017/link/5b48bc6945851519b4b83ce8/download
ROVC (2019). De toekomst van het operatorschap: Van eerstelijnsfunctie naar autonoom operator 2.0. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.rovc.nl/documenten-downloads/
ROVC (2019). TechBarometer 2019. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.rovc.nl/media/24556/rovc-techbarometer-2019.pdf.
RUG. Laboratorium op postzegelformaat. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.rug.nl/sciencelinx/exhibits/permanenteexpo/levenswetenschappen/labochip/
RVO (2020). Informatieplicht energiebesparing – Meubels en hout (2020). Geraadpleegd juli 2020 van https://www.rvo.nl/sites/default/files/2020/02/erkende%20maatregelenlijst-meubels-en-hout.pdf
SBB. (2019). trendrapportage Techniek en gebouwde omgeving
SBB (2019). SBB tekent intentieverklaring ‘Mensen maken de transitie’. Geraadpleegd juni 2020 van:
https://www.s-bb.nl/nieuws/sbb-tekent-intentieverklaring-mensen-maken-de-transitie
SBB. (2019). Beroepsonderwijs en bedrijfsleven samen sterk voor beroepen van de toekomst. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.s-bb.nl/nieuws/beroepsonderwijs-en-bedrijfsleven-samen-sterk-voor-beroepen-van-de-toekomst
SBB. (2020). dashboard beroepspraktijkvorming.
SBB (2020). Inschrijvingen mbo-studenten. Brongegevens DUO.
SBB. Studenten aantallen: Per kwalificatie naar schooljaar, sectorkamer en leerweg. Geraadpleegd juli 2020 van https://rapportenabd.s-bb.nl/Home/Reports/Studenten?reference=76319329-30F0-4DA1-ACDD-C7E9F978D7DB
SBB (2020). Rapportages SBB. Geraadpleegd augustus 2020 van https://rapportenabd.s-bb.nl/
Scenario 2040 (2020). Blik op 2040 vanuit de technische sector. Geraadpleegd juni 2020 van: https://deeljekennis.s-bb.nl/sectoren/tgo/rapportages-tgo/handlerdownloadfiles.ashx?idnv=1706621
SCP. Sociaal en Cultureel Planbureau (2017, december). De sociale staat van Nederland, 2017. Geraadpleegd maart 2018 van https://www.scp.nl/publicaties/monitors/2017/12/12/de-sociale-staat-van-nederland-2017
SCP. (26-5-2020). Op weg naar aardgasvrij wonen. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2020/05/25/op-weg-naar-aardgasvrij-wonen
Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. (2014). Trends in de samenleving 2014: Ontwikkelingen op het gebied van demografie, economie, media en informatie binnen het sociaal-culturele domein. Geraadpleegd maart 2018 van https://www.kb.nl/sites/default/files/trends-in-de-samenleving-2.pdf
Security management (2020). Wat is een smart building?. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.securitymanagement.nl/wat-is-een-smart-building/.
SEO Economisch Onderzoek. (2019). De maatschappelijke kosten en baten van de beroepsbegeleidende leerweg in de metaal en technologische industrie.
SLO. 21e eeuwse vaardigheden, geraadpleegd juni 2020, https://www.slo.nl/thema/meer/21e-eeuwsevaardigheden/
Smits Vastgoedzorg. (2019, 7 november). Smits Vastgoedzorg, resultaatgericht. https://www.smitsvastgoedzorg.nl/
Stad, H. (2019, 13 december). Albert Heijn imponeert met gemechaniseerd distributiecentrum. Logistiek. https://www.logistiek.nl/warehousing/nieuws/2018/11/albert-heijn-imponeert-met-gemechaniseerd-distributiecentrum-101165978?_ga=2.80915671.1503519470.1603201194-482385388.1599650009
Stichting leerplanontwikkeling. 21e-eeuwse vaardigheden. Geraadpleegd juli 2020 van – www.gww-bouw.nl/artikel/open-infra-bim-het-ultieme-samenwerken/
Stroomversnelling 2020. Marktmonitor NOM. Geraadpleegd juni 2020 van:
https://stroomversnelling.nl/nieuws-bericht/marktmonitor-nom-2019-mijlpaal-10-000-nul-op-de-meterwoningen-snel-bereikt/
Techniek Nederland (2018). Werkgarantie in installatiebranche voor olie-, kolen- en gaswerknemers. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.technieknederland.nl/persberichten/nieuwe-carriere-voor-werknemers-uit-fossiele-sectoren-in-de-installatiebranche.
Techniek Nederland (2020). Continuïteit technische installaties tijdens de coronacrisis. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.technieknederland.nl/corona
Techniek Nederland (2020). Kennisgebieden/bedrijfsvoering/digitalisering. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.technieknederland.nl/kennisgebieden/techniek-en-markt/klimaattechniek.
Techniek Nederland, Wij Techniek, ISSO, TVVL (2020). Blik op 2040 vanuit de technische sector.
Techniek Nederland. (z.d.). Build up Skills. https://www.technieknederland.nl/extra-product/build-up-skills
Techniekpact. Middelbaar beroepsonderwijs. Geraadpleegd juli 2020 van http://techniekpactmonitor.nl/mbo
Technische weekblad (jan 2020). 2020 wordt moeilijk jaar voor metaalbewerking (jan 2020) . Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.metaalmagazine.nl/nieuws/2020-wordt-moeilijk-jaar-voor-metaalbewerking/76945/
Technisch werken (2019). Mechatronica opleiding biedt meeste kans op werk in 2018-2019. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.technischwerken.nl/nieuws/mechatronica-opleiding-biedt-meeste-kans-op-werk-in-2018-2019/
TNO. (2015). Innovatieagenda voor de verzekeringssector: Aan de slag met elkaar, en met anderen. Geraadpleegd van https://www.verzekeraars.nl/media/1058/rapport-tno-innovatieagenda-voor-de-verzekeringssector.pdf
TNO (2019). Woningen en gebouwen in 2050. Duurzaam is haalbare kaart. Geraadpleegd in augustus 2020 van https://www.tno.nl/nl/over-tno/nieuws/2019/6/woningen-en-gebouwen-in-2050-duurzaam-is-haalbare-kaart/.
TNO. (mei 2020). TNO-2020-scenario, scenario’s voor klimaatneutraal energiesysteem. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.tno.nl/nl/over-tno/nieuws/2020/5/scenario-s-toekomstig-duurzaam-en-betaalbaar-energiesysteem/
TNO. (2020). Naar een CO2 neutrale industrie. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.tno.nl/nl/aandachtsgebieden/energietransitie/roadmaps/naar-een-breed-gedragen-energietransitie/de-toekomst-in-kaart-om-juiste-keuzes-te-kunnen-maken/
Trendforce one (2019-6). MULE, de nieuwe robotassistent voor bouwvakkers. Geraadpleegd augustus 2020 van: https://trendforce.one/mule-de-nieuwe-robotassistent-voor-bouwvakkers/
Twijstra Gudde (2019, jan). Verkenning ketensamenwerking hout in de GWW. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.pianoo.nl/sites/default/files/media/documents/Verkenning-ketensamenwerking-hout-gww-januari2019.pdf
UWV (2019). Arbeidsmarktprognose 2019-2020. Geraadpleegd juni 2020 van:
https://www.uwv.nl/overuwv/Images/uwv-arbeidsmarktprognose-2019-2020.pdf
UWV (2019). Factsheet arbeidsmarkt Bouw. Geraadpleegd juni 2020 van: https://www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie/images/Factsheet_arbeidsmarkt_Bouw.pdf
UWV. (2019). Industrie. Factsheet arbeidsmarkt. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.uwv.nl/overuwv/Images/factsheet-industrie-2019.pdf
UWV (mei 2020). UWV coronacrisis impact op sectoren: Coronacrisis: impact op de werkgelegenheid verschilt per sector https://www.uwv.nl/overuwv/Images/uwv-coronacrisis-impact-sectoren.pdf
UWV. Inventarisatie van acute personeelstekorten en –overschotten. Geraadpleegd juli 2020 https://www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie/images/acute-personeelstekorten-en-overschotten-7-april-2020.pdf
Verbouw (2020-5). Digitaal werken als bouwbedrijf: zo maak je een begin. Geraadpleegd juli 2020 van: https://www.verdouw.nu/digitaal-werken-als-bouwbedrijf-zo-maak-je-een-begin
Vereniging afval bedrijven (2020). Klimaat, bijdragen aan klimaatneutrale wereld. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.verenigingafvalbedrijven.nl/thema/klimaat.
VNCI. Energie & klimaat. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.vnci.nl/themas/thema-detail?dossierid=3145465857&title=B.Energie%2b%2526%2bklimaat
VNCI. Telegraaf: ‘Vitale’ Chemie vreest zwarte gat na corona. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.vnci.nl/nieuws/nieuwsbericht?newsitemid=5125406720
VNCI. Veiligheid, gezondheid & milieu. Geraadpleegd juli 2020 van https://www.vnci.nl/themas/thema-detail?dossierid=3145465858&title=A.Veiligheid%252c%2bgezondheid%2b%2526%2bmilieu
VNCI. Vrouwen onmisbaar voor oplossen personeelsprobleem in chemie. Geraadpleegd juli 2020 van https://vnci.nl/nieuws/nieuwsbericht?newsitemid=4174970880
VNG. (2020). Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Geraadpleegd juli 2020 van https://vng.nl/artikelen/wet-kwaliteitsborging-voor-het-bouwen-0
VNU 1 (14-04-2020) COVID-19: Wie zijn de winnaars en de verliezers in de nieuwe wereldorde? https://www.vu.nl/nl/nieuws-agenda/nieuws/2020/apr-jun/14-04-nieuwe-wereldorde-door-covid-19.aspx
Wageningen University & Research (WUR-1) (2020). Biomimicry, Bio-inspired Design. Geraadpleegd juli 2020 van: https://www.wur.nl/nl/Dossiers/dossier/Biomimicry.htm
Wageningen University & Research (WUR-2) (2020). Biomimicry, Bio-inspired Design
Geraadpleegd juli 2020 van: https://resource.wur.nl/nl/wetenschap/show/Verf-die-nooit-vervaagt.htm?_ga=2.52351721.1358154500.1594990278-492073492.1594990278
Werk.nl (2016) Metaal- en technologische industrie heeft moeite met vinden van technici. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie/sector/metaal-technologische-industrie/
Werk.nl (2016). Metaal- en technologische industrie heeft moeite met vinden van technici. Geraadpleegd augustus 2020 van https://www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie/sector/metaal-technologische-industrie/
Werken20. (2018, 28 oktober). Kabinet wil aantal zzp’ers terugdringen. Geraadpleegd november 2018 van http://www.werken20.nl/nieuws-over-nieuwe-werken/organisatie-bedrijf/38632/kabinet-wil-aantal-zzpers-terugdringen/
Wits. (z.d.). Wits Amsterdam. Wits Vastgoedonderhoud. https://www.wits.nl/wits-bedrijf/wits-amsterdam