Aandacht voor duurzame energie
Energietransitie en klimaatadaptatie
• WAT HOUDT HET IN?
Energietransitie is het overstappen van fossiele energie, zoals kolen, gas en olie, naar duurzame, hernieuwbare bronnen, zoals wind, zon en aardwarmte. De gaskraan gaat dicht en de kolencentrales gaan op slot. Vervoer moeten we ‘groen’ maken, gebouwen energieneutraal en machines schoon. In 2019 kwam 8,6 procent van de gebruikte energie in Nederland uit duurzame bronnen. In EU-verband is afgesproken dat dit 14 procent in 2020 moet zijn en 27 procent in 2030. Nederland wil vóór 2050 bijna helemaal zijn overgestapt van fossiele brandstoffen naar energie uit duurzame bronnen. Verdergaande kennisdeling is cruciaal voor het halen van de doelstellingen. (KvK, 2020)
Klimaatadaptatie is het proces waardoor samenlevingen de kwetsbaarheid voor klimaatverandering verminderen. Klimaatveranderingen leiden tot onrust en vergroten de kans op conflicten.
• WAT VERANDERT ER PER DOSSIER?
Om goed in te spelen op de ontwikkelingen zijn de dossiers publieke veiligheid én particuliere beveiliging in 2021 vernieuwd.
• PUBLIEKE VEILIGHEID EN PARTICULIERE BEVEILIGING
Het gehele veiligheidsdomein besteedt aandacht aan het elektrificeren van het wagenpark en het verduurzamen van kantoorpanden. In veel gemeenten zijn in 2021 handhavingsteams overgestapt op elektrische auto’s. De gemeente vermindert zo de eigen CO2-uitstoot.
• VEILIGHEID EN VAKMANSCHAP
Defensie heeft het doel om in 2030 ten opzichte van 2010 20 procent minder afhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen. Dan moet defensie 50 procent zelfvoorzienend zijn op het gebied van energie op kampementen in missiegebieden. Vóór 2050 moet dat zelfs 100 procent zijn, terwijl de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen 70 procent minder moet zijn. (Ministerie van Defensie, 2021)
Om dit te bereiken zijn er al flink wat initiatieven en innovaties. Een voorbeeld is fossiele vliegtuigbrandstof mengen met biokerosine. Op militaire compounds gebruikt men zonnepanelen als energietechnologie. Hierbij combineert men essentiële militaire capaciteiten, zoals het kunnen bieden van bescherming en (adaptieve) camouflage, slim met energieopwekking en –opslag. Een recent voorbeeld van de mogelijkheden van mobiele en kosteneffectieve energieoplossingen is koeling op militaire missies. Zeker met het oog op de hoge brandstofprijzen en veelal onbetrouwbare elektriciteitsnetten voorziet dat in een behoefte. Daarom werkt TNO aan het Solar Cooling System: een methode die koeling brengt door water te onttrekken aan vochtige, warme lucht. Omdat de methode gebruikmaakt van de zon, is die zowel duurzaam als goedkoop. (Van Dongen, z.d.)
Bekijk hier een filmpje over hoe defensie wil overstappen op schone energie.
Naast maatregelen om gebruik te maken van duurzame energie en de CO2-uitstoot te verminderen, heeft defensie ook te maken met gevolgen van de klimaattransitie, omdat de natuurlijke hulpbronnen steeds schaarser zijn en steeds ongelijker verdeeld, en vanwege klimaatverandering. De klimaatverandering doet een steeds groter beroep op defensie. Denk bijvoorbeeld aan inzet bij rampenbestrijding, zoals in de zomer van 2021 in Limburg. Maar ook internationaal. Extreme weersomstandigheden, zoals droogte en overstromingen, vragen ook bij defensie om vernieuwing.
Klimaatveranderingen vergroten bovendien de kans op conflicten in voedsel- en waterarme regio’s. Extreme weersomstandigheden leiden tot onrust. Stammen zien hun oogst verloren gaan. Dat maakt hen ontvankelijker voor criminelen en extremisten. Deze conflicten kunnen een migratie op gang brengen die aan de grenzen van Europa en binnen Europa veiligheidsproblemen opleveren. De behoefte aan conflictbeheersing door internationale (militaire) organisaties zal in deze regio’s groeien.
• WELKE VOORBEELDEN ZIJN ER IN DE PRAKTIJK?
- Zowel Trigion als Securitas behoren tot de grootste beveiligingsbedrijven van Nederland. Securitas investeert net als Trigion in het elektrificeren van de mobiele surveillance, waardoor het wagenpark verduurzaamt. Ook maakt Securitas sinds 2010 gebruik van groene stroom. Hun doelstelling is om in hun eigen (huur)panden, waarvoor zij zelf de energieleverancier kiezen, 100 procent groene energie af te nemen. Ze houden gegevens bij over de duurzaamheidslabels van hun wagenpark en hun energieverbruik. Hierbij stellen zij zichzelf ten doel dat elke nieuwe generatie (surveillance)auto’s minder uitstoot heeft dan de vorige. Op deze manier werken zij toe naar CO2-vrije, duurzame energiebronnen voor hun (surveillance)auto’s. Een andere mogelijkheid waar zij gebruik van maken, is de inzet van elektrische scooters. (Van der Woude, 2020b)
- De Koninklijke Marechaussee geeft opleidingen in een nieuw lesgebouw, voorzien van een innovatieve ijsbufferinstallatie, warmtepompen, zonnepanelen en zon-luchtwarmtecollectoren. En de marine test met de Nederdrone: een drone op waterstof die langere afstanden kan afleggen dan zijn op batterijen draaiende voorganger. (Ministerie van Defensie, 2021)
• WAT IS DE IMPACT VAN ENERGIETRANSITIE EN KLIMAATADAPTIE OP HET WERKVELD?
• KENNIS OVER ENERGIETRANSITIE NODIG
Om minder energie te gebruiken, moet je eerst kennis verkrijgen over het energieverbruik. Vervolgens kan een manager, met behulp van de metingen, sturen op vermindering van het energieverbruik. Hij kan het al dan niet installeren van zonnepanelen, het afnemen van groene stroom en een versnippercombinatie in de doelen opnemen. Defensie neemt tegenwoordig duurzaamheidsaspecten mee bij elke grote aanbesteding.
• ANTICIPEREN OP WISSELENDE OMSTANDIGHEDEN
Ook klimaatverandering wordt zo veel mogelijk in het beleid geïntegreerd. De krijgsmacht moet functioneren onder de meest uiteenlopende (weers)omstandigheden. Het veranderende klimaat stelt extra eisen aan bijvoorbeeld uniformen. Soldaten zullen goed warm of juist koel gehouden moeten worden. En ook vaar-, voer- en vliegtuigen van defensie moeten onder deze omstandigheden kunnen opereren. (Ministerie van Defensie, 2021c)