Vermenging van taken

Functieverbreding

 WAT HOUDT HET IN?

Men vraagt steeds meer een combinatie van taken of er is een verschuiving van taken in de veiligheidssector.

WAT VERANDERT ER PER DOSSIER?

Om goed in te spelen op de ontwikkelingen zijn de dossiers publieke veiligheid én particuliere beveiliging in 2021 vernieuwd.

PARTICULIERE BEVEILIGING

Particuliere beveiligingsbedrijven en particuliere recherchebureaus kunnen veel (ondersteunende) taken overnemen van de politieorganisatie, die de komende jaren steeds verder onder druk komt te staan. Daarbij moet je denken aan taken die geen speciale bevoegdheden vergen en waarvoor je ook geen geweld hoeft te gebruiken. Belangrijk is wel dat de mogelijkheden voor het uitwisselen van gegevens tussen politie en beveiligingsorganisaties verruimen. Ook moet men de wetgeving waarmee beveiligingsorganisaties te maken hebben, moderniseren. (Nederlandse Veiligheidsbranche, 2020a)

Er ontstaat in de beveiligingssector een verschuiving van het private naar het publieke domein. Mede doordat de politie er steeds meer taken bij krijgt, met een tekort aan personeel, is de verwachting dat de particuliere beveiliger er meer taken bij krijgt. Bijvoorbeeld toezicht houden bij evenementen, winkelcentra en horecagelegenheden.

Geert Sijtzema, International Security Agency

Ik denk dat wij in 2030 veel meer werkzaamheden in het publieke domein zullen doen. De beveiliger krijgt in het publieke domein dan meer toezichthoudende taken en een adviesfunctie. Als je op het Leidseplein bent, kijken de mensen helemaal niet raar op van een beveiliger die op hen afstapt. Het werkt makkelijker dan dat er een handhaver of politieman naartoe gaat. Dan hebben mensen altijd het idee dat ze een boete krijgen

PUBLIEKE VEILIGHEID

De laatste jaren is sprake van geleidelijke uitbreiding van de taken van de gemeentelijke handhavers die werkzaam zijn in het publieke domein. Vaak vindt deze uitbreiding plaats in situaties waarin zich nieuwe vragen om handhaving voordoen. Andere organisaties (zoals de politie) hebben daarvoor geen capaciteit of ze laten die om andere redenen liggen. Voor de handhavers betekent deze uitbreiding weliswaar een taakverzwaring, maar tegelijk maakt dit hun werk interessanter en veelzijdiger en versterkt dit hun positie. Burgemeesters hebben er belang bij, want de politie laat zich minder goed door hen aansturen dan de handhavers die ze in dienst nemen.

Deze ontwikkeling startte jaren geleden met de inzet van handhavers als parkeercontroleur. Daarvoor was het gebruikelijk dat de politie parkeerboetes uitschreef. Door een combinatie van vernieuwde wetgeving, veranderende prioriteiten bij de politie en gedwongen keuzes op basis van kosten en effectiviteit, bleek dat er ook andere inzetmogelijkheden waren.

Burgers en overheden verwachten dus steeds meer van handhavers. Deze ontwikkeling wordt verschillend bekeken. Het feit dat handhavers identiteitscontrole doen, ziet men in het ene geval als een terugtrekkende beweging van de politie, die daarvoor geen tijd meer heeft. Maar in het andere geval ziet men het als een wenselijke – en bewuste – keuze, omdat dit het aantal (mogelijke aanleidingen voor) incidenten aanzienlijk verkleint en de politie tijd vrijspeelt voor andere taken. In de huidige praktijk is de handhaver een belangrijke, blijvende speler in de frontlinie van onze samenleving. De daadwerkelijke begrenzing van de taken van een handhaver is in sommige situaties lastig. Situaties zijn niet statisch en kunnen snel veranderen. Daardoor opereren handhavers in voorkomende gevallen zonder bevoegdheden. Zo richten handhavers zich ook op handhaving van de openbare orde. (Van Soomeren & Abraham, 2020)

Het boa-landschap is complex, omvangrijk en zeer divers. Er is een grote diversiteit aan werkgevers: gemeenten, provincies, vervoerbedrijven, waterschappen en Staatsbosbeheer zetten handhavers in. Door de diversiteit aan opdrachtgevers en taken die aan de handhavers zijn toebedeeld, ligt er nog een uitdaging om de kwaliteit van de handhavers op hetzelfde niveau te krijgen. Zo vertelt Henk Paas, (Connexxion): “Toen de handhavers begonnen, is er intern geworven, op verschillende manieren. Aan de ene kant was je mogelijk een ex-buschauffeur of ex-conducteur die dan maar op werkzaamheden van een handhaver werd ingedeeld. En aan de andere kant had je goede kandidaten, die speciaal als handhaver werden aangenomen en opgeleid. Er zijn grote contrasten qua kennis en kunde van de handhavers binnen de diverse vervoerders.”

In de eerste jaren dat er behoefte was aan handhavers, was er nog geen eenduidige opleiding. Na tien jaar HTV is de branche aan het professionaliseren, met eenduidigere opleidingseisen, intensievere examens en permanente scholing. Belangrijk is dat het imago van de handhaver is verbeterd en zijn positie ten opzichte van de politie is versterkt, als professional naast de politie. (Van Soomeren & Abraham, 2020)

“We zijn van het imago van de Melkertbaan afgekomen, het imago van een handhaver is de laatste jaren sterk verbeterd. Handhaver ben je niet zomaar.”  
– Richard Gerrits (vakbond BOA-ACP)

In sommige gevallen – zoals in domein 2 – zijn de handhavers specialisten. Zo vertelt Jacques Holtus van ROC Midden-Nederland: “Met name het specialisme in milieu valt bij de politie weg. De groene handhaver wordt daarom steeds belangrijker binnen het werkveld. Je merkt nu dat de politie steeds meer leunt op de kennis en het specialisme van de handhaver in domein 2, in plaats van andersom.”

Binnen domein 2 nemen de taken van de boswachter meer tijd in beslag door de verantwoordelijkheden van handhaving. De taken zijn daarom juist weer van elkaar losgetrokken. Terrein beherende organisaties (TBO’s) trekken de twee taken los van elkaar. Enerzijds zijn mensen fulltime handhaver en andere zijn fulltime bezig met beheer.

“Wat je ziet, is dat de afgelopen jaren de druk op openbare ruimte is toegenomen: er is natuur, landbouw en recreatie nodig. Die druk wordt steeds groter. De Utrechtse Heuvelrug bijvoorbeeld; vroeger zag je vooral de plaatselijke bevolking en in het weekend een verhoogde druk uit de omgeving. Inmiddels is het een nationaal park geworden. Nu komen bezoekers uit andere streken. Daar moet men rekening mee houden. Door de corona is dat nog eens enorm verergerd. Men gebruikt de natuur meer, maar daarnaast wil je ook de natuur en kwetsbare gebieden beschermen; dat is een spanningsveld. Je moet bijna permanent toezicht hebben van een handhaver die kan ingrijpen wanneer het nodig is. Je ziet daarom een stijging van vacatures gericht op groen, natuur- en recreatiegebieden.”  
– Jacques Holtus (ROC Midden-Nederland)

WAT IS DE IMPACT VAN FUNCTIEVERBREDING OP HET WERKVELD?

PARTICULIERE BEVEILIGING

Impact werkzaamheden
Binnen de beveiliging lijkt steeds meer sprake te zijn van vermenging van functies. De beveiliger is een soort visitekaartje van het bedrijf, met een uitgebreider takenpakket. Opdrachtgevers vragen steeds meer om een combinatie van functies in één (goedkopere) dienstverlener. Ze vragen steeds minder naar de standaardbeveiliger en steeds meer naar de gastheer (securityhost) met vaardigheden in dienstverlening en veiligheidsbewustzijn. (Nederlandse Veiligheidsbranche, 2018)

Veel organisaties combineren beveiligingstaken steeds vaker met bijvoorbeeld receptiewerkzaamheden. Dat vraagt om beveiligingspersoneel met een servicegerichte houding. Ook beheersing van de Engelse taal, een proactieve houding en digitale vaardigheden zijn veelgevraagde kwaliteiten voor beveiligingspersoneel. (Kalkhoven, 2020)

“Mensen moeten zich hier welkom voelen. Belangrijk is dat de beveiliger zich hiervan bewust is: hoe staan ze mensen te woord? Ze moeten weten dat de eerste indruk door externen door hen wordt bepaald. Maar er zijn beveiligers die dat nooit zullen kunnen. De beroepshouding is heel belangrijk. In het mbo examen is een apart deel opgenomen dat ingaat op beroepshouding, de gesprekspartner aankijken en het tonen van empathisch vermogen. Dat wordt beoordeeld tijdens het examen. Een van de uitgangspunten in de opleiding is gastheerschap: beveiligen met oog voor hospitality.”
– Jan Ketting (Rijksoverheid)

Je ziet ook dat heel veel bedrijven beveiligers niet meer achter de balie willen hebben. Ze willen de beveiligers aan de voorkant. Die stellen de bezoeker vragen.

Geert Sijtzema (International Security Agency) licht dit toe: “Vroeger zat de beveiliger achter een balie of in een hokje bij een slagboom en drukte op een knop. Nu zie je dat beveiligers steeds meer in de frontlinie staan in bijvoorbeeld winkels. Ze staan tegenwoordig tussen de mensen in of ze staan vooraan bij een zuil.”

Benodigde vaardigheden
Voor particuliere beveiligers die er meer taken bij krijgen – zoals toezicht bij evenementen, winkelcentra en horecagelegenheden -, betekent het ook dat zij meer communicatieve en sociale vaardigheden moeten hebben.

PUBLIEKE VEILIGHEID

Benodigde vaardigheden
Met de uitbreiding van taken, middelen en bevoegdheden van de handhaver komt de vraag steeds meer naar voren naar de competenties en het opleidingsniveau van de handhavers. Niet alleen de taken, bevoegdheden en relevante regelgeving maken hun werk complexer en zwaarder, maar ook de hogere eisen aan informatie en informatieanalyse. Ze hebben veel contacten met burgers en krijgen allerlei soorten meldingen. Er is dan ook een trend gaande van handhavers met relatief weinig opleiding uit de beginjaren (jaren ’90 van de vorige eeuw) naar medewerkers met hogere mbo-niveau opleidingen. Men vraagt meer competenties op het gebied van communicatie, hospitality, kennis en kunde van automatisering, representativiteit, goede beheersing van de Nederlandse taal en Engelse spreekvaardigheid. (Van Stokkom et al., 2021)

    INHOUDSOPGAVE ZAKELIJKE DIENSTVERLENING