Op weg naar een verbeterde manier van werken
Circulaire economie
• WAT HOUDT HET IN?
Circulaire economie gaat om het produceren van zo weinig mogelijk afval en restproducten. Daarbij probeert men om met zo weinig mogelijk natuurlijke grondstoffen een product in de markt te zetten, door producten te hergebruiken of opnieuw te creëren. Afval is in een circulaire economie een nieuwe grondstof, waarvan je nieuwe producten kunt maken. Wat we eerder afschreven als afval, waar niks meer mee gedaan werd, recyclen we zo veel mogelijk om het materiaal opnieuw in te zetten in een productieketen.
‘Circulair’ betekent dat elk onderdeel van de levensduur van een product cyclisch is. Dit begint bij de ontwerpfase. Dan hou je al rekening met het optimaliseren van de levensduur. En je bedenkt hoe je ervoor kunt zorgen dat het materiaal geen afval is aan het einde van de levensduur. Begin 2021 hebben we in een inspiratierapport circulaire economie de verschillende facetten van circulariteit beschreven.
• BUSINESS SERVICES
Rijkswaterstaat heeft het programma VANG buitenshuis opgesteld. ‘VANG’ staat voor ‘van afval naar grondstof’ en helpt onder meer de kantoor-, winkel- en dienstensector om het restafval dat vrijkomt te halveren. Het doel van dit meerjarenprogramma is meer te recyclen, minder grondstoffen te gebruiken en zo een stap te zetten naar een circulaire economie. Kantoorwerkzaamheden veroorzaken voornamelijk papierafval en afval dat in kleine prullenbakken op werkkamers belandt, zoals plastic bekertjes, etensresten en verpakkingsmateriaal. Daarnaast bevat het restafval vaak tonercartridges.
De hoeveelheid restafval verminderen, is mogelijk door veelvoorkomende stromen apart in te zamelen en door te voorkomen dat producten en grondstoffen überhaupt afval worden. Hieronder noemen we de kansen om afval te verminderen, aan de hand van zes suggesties:
- voorkom voedselverspilling;
- voorkom papierafval;
- verminder de milieu-impact van disposables;
- koop duurzaam in;
- scheid swill (organisch afval dat uit etensresten en keukenafval bestaat) en gft;
- optimaliseer de gescheiden afvalinzameling.
Het digitaliseren van processen en documenten draagt bij aan het verminderen van papierafval. Ook kan het helpen om de drempel te verhogen om een document te printen. Zo vertelt Manon van Bree (gemeente Winterwijk): “Je kon voorheen alles printen. Naast de printers bleven dan stapels papieren en documenten liggen die niet opgehaald werden. Vervolgens is het aangepast, zodat je alleen met je toegangssleutel de opdracht eruit kon halen. En haalde je binnen 24 uur de opdracht niet op, dan was je de printopdracht kwijt. We hadden voorheen drie printers en nu hebben we er per etage nog maar een. Dus je moet ook verder lopen. Dat is goed, want dan denk je bewuster na of het echt nodig is om het document te printen.”
• EVENEMENTENORGANISATIE
Duurzaamheid speelt een steeds belangrijkere rol in het organiseren van evenementen. Steeds meer mensen realiseren zich dat duurzaamheid niet ‘nice to have’ is, maar een noodzaak. De vraag naar milieuvriendelijke evenementen, groene locaties, duurzame catering en een duidelijk recyclingbeleid groeit dan ook hard. Zowel evenementenlocaties als eventorganisatoren moeten maatregelen nemen om hun evenementen te verduurzamen.
Vanuit gemeenten is er veel aandacht voor het afvalbeleid. Bijvoorbeeld plastic afval van bekers, rietjes en verpakkingen tijdens evenementen. Organisatoren van festivals en evenementen zijn verplicht de nieuwe wet- en regelgeving te hanteren, zoals statiegeld heffen op kleine flesjes en het verbod op single use van diverse soorten plastic producten. Minimaal 90 procent van het afval moeten festivals en evenementen gescheiden inzamelen. Voor een circulair bekersysteem zijn er twee opties: hergebruik van hardcups of recycling van softcups. In beide gevallen is het noodzakelijk dat de beker retour komt en niet bij het restafval terechtkomt. (LCA Centre, 2020)
Noorderzon Festival of Performing Arts & Society probeert steeds verder te verduurzamen. Daarbij werken zij veel samen met andere organisaties om dat te bewerkstelligen. Patrick van Lint (Noorderzon Festival of Performing Arts & Society en van ESNS Groningen) licht dit toe: “Waar wij vanuit Noorderzon nu mee bezig zijn, is de opwekking van stroom op locaties waar geen vaste stroomvoorziening is, door zonne-energie of windenergie. Dat is wel iets waarin Noorderzon, maar ook Noorderslag, probeert te innoveren. Duurzaam watergebruik besteden we ook aandacht aan, maar ook aan het gebruik van plastic bekers. Tegenwoordig hebben we cups die gewoon terugkomen. Vroeger hadden we glas en dat was makkelijker en wat duurzamer.”
Ook in de standbouw is steeds meer focus op duurzaamheid. Systeembouw (modulaire standbouw) heeft als voordeel dat je de modules kunt hergebruiken. Toch blijven veel bedrijven de voorkeur geven aan houtbouw om meer creatieve vrijheid te hebben qua ontwerp. Op het gebied van verlichting is men steeds bewuster en maakt men vaker gebruik van ledverlichting. Zowel in de werkplaatsen als op de stand.
Voor evenementen is samenwerken essentieel om de transitie naar een circulaire economie te laten slagen. De Green Deal is een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Green Events. De deelnemende festivals committeren zich er gezamenlijk aan om kennis en ontwikkelingen voor circulaire oplossingen te delen met de internationale evenementenindustrie.
• WELKE VOORBEELDEN ZIJN ER IN DE PRAKTIJK?
- Circl is een initiatief van ABN AMRO om kennis over circulariteit te delen. Ze organiseert veel webinars en bijeenkomsten over circulaire onderwerpen. Het is een gebouw dat volgens duurzame en circulaire principes is gebouwd. Het is energiezuinig en demontabel ontworpen, om zo min mogelijk impact op de planeet te hebben. Circl is bovendien een living lab, waar iedereen met goede ideeën over duurzaamheid en circulariteit de ruimte kan krijgen. Ook is één van de doelstellingen van Circl om verbinding te maken met klanten, collega’s, belangstellenden en buurtbewoners. (ABN AMRO, 2021)
- Het gebouw van Triodos Bank in Driebergen is energieneutraal. Onder andere een warmte- en koudeopslag, het gebruik van meer dan 3.000 vierkante meter zonnepanelen en 120 slimme laadpalen zorgen ervoor dat het pand energieneutraal is. Het kantoor is als circulair gebouw ontworpen: het bestaat voor een groot deel uit hout en kan na gebruik weer gedemonteerd worden.
- De Jaarbeurs Utrecht wil concrete stappen zetten naar een duurzame bedrijfsvoering. Door slim om te gaan met afval, door groene energie van eigen zonnepanelen en door een parkeersysteem zonder tickets waarmee ze 700.000 kaartjes per jaar kunnen besparen. Na heropening in 2021 zijn hun restaurants 90 procent vegetarisch. Ze gebruiken geen plastic disposables meer. Bij leveranciersselectie is duurzaamheid een leidende afwegingsfactor en kiezen ze bij voorkeur voor lokale partners. Duurzaamheid is ook een vast onderdeel bij de ontwikkeling van eigen beursconcepten, zoals de Vakantiebeurs en BouwBeurs. Ze zijn in het bezit van het predicaat Green Key Gold, het internationale keurmerk voor vergader- en congreslocaties. Tot de taken van hun nieuwe duurzaamheids expertteam behoort het blijven voldoen aan de steeds strengere duurzaamheidseisen van dit certificaat. (Jaarbeurs Utrecht, 2021)
- Het Nut is een locatie voor wie een bijeenkomst, vergadering of event wil organiseren. Bij Het Nut denken ze na over wat ze kunnen doen om op een gezondere manier met de aarde om te gaan. Zo kiezen ze bewust voor gebruik van servies en glaswerk in plaats van disposables en kopen ze zo veel mogelijk (biologisch) in bij lokale leveranciers. Door maatwerk te leveren in food en drinks minimaliseren ze voedselverspilling. En zelfs de koffiepads worden gerecycled door de producent. (Nut, 2021)
• WAT IS DE IMPACT VAN CIRCULAIRE ECONOMIE OP HET WERKVELD?
• BUSINESS SERVICES
Een organisatie kan op verschillende manieren meedoen aan de circulaire economie. De eerste stap om de circulaire werkwijze onder de aandacht te brengen bij werknemers is het creëren van bewustzijn over duurzaamheid en de circulaire economie. Bewustwording van het beperken van de voetafdruk draagt eraan bij dat werknemers hun eigen rol in het proces kunnen pakken. Maar ook het aanleren van een onderzoekende houding is wenselijk, zodat zij leren nadenken over wat echt bijdraagt aan een circulaire economie.
De overheid kan duurzaamheid verplichten bij aanbestedingsprocessen. In de zakelijke dienstverlening en de transitie naar een circulaire economie spelen banken en financiers een belangrijke rol. Financiers kunnen voor het financieren en/of investeren in projecten en bedrijven voorwaarden stellen, gericht op een duurzamere wereld. Daarnaast kunnen ze kennis over circulaire bedrijfsvoering met hun klanten delen. Meetbare doelen bij het verstrekken van een lening kunnen zijn: isoleren, daken vergroenen, zonnepanelen aanleggen of energiegebruik reduceren. Bedrijven zullen zich moeten realiseren dat klanten en inkopers, maar ook financiers, kritischer zijn. Een bank kan een centrale rol spelen bij het financieren van een nieuw ecosysteem. Dit heeft uiteindelijk effect op de hele keten.
Felix Bartolomij (ABN AMRO)
We zijn ervan overtuigd dat al onze klanten de komende jaren op de een of andere manier met de transitie naar duurzaamheid te maken krijgen. Daarom maken we duurzaamheid tot een integraal onderdeel van onze dienstverlening, zodat we samen in co-creatie onze impact op de samenleving maximaliseren. We bieden onze klanten specifieke expertise op duurzaamheid en verwerken deze in onze producten en diensten.
Accountants kunnen met cliënten een gesprek aangaan over hun duurzame doelstellingen. Ze zouden financiële rapportages strenger kunnen controleren. Een accountant zou in de rapportages een paragraaf moeten wijden aan uitstootrechten of stikstofreductie.
“Een accountant moet nu analyses maken naar de terugverdienperiode van een investering. Wat zijn de opbrengsten? Het moment nu, de komende jaren. Wat is het kostenplaatje en het terugverdienmodel? Wat kost optie A, wat kost optie B? Dat naast elkaar leggen en met elkaar vergelijken.”
– Henk Labigar (Claritas Investments)
• EVENEMENTENORGANISATIE
Werknemers van de toekomst moeten nadenken over hun afvalproductie, inkoop van producten en hoe ze afval en CO2-uitstoot kunnen verminderen. Aan leveranciers kun je extra voorwaarden stellen om recyclebare producten te leveren. Om circulaire economie een plek te geven in het beroepsonderwijs, is het van belang het bewustzijn van de studenten te vergroten. Maar ook het aanleren van een onderzoekende houding is wenselijk, zodat zij leren nadenken over wat echt bijdraagt aan een circulaire economie. In het nieuwe kwalificatiedossier evenementenorganisatie dat in 2021 is vastgesteld, is duurzaamheid opgenomen.
INHOUDSOPGAVE ZAKELIJKE DIENSTVERLENING
