Retail

• DE MARKTOMVANG

In het jaar 2020 heeft de Retail een totale omzet van 122.958 (x €1 mln. excl. btw) en zijn er 872.735 personen werkzaam in de totale detailhandel (Retailinsiders, 2020).  In totaal werken 359.815 personen in de subsector non-food en 394.230 personen in de subsector food. Er bestaat ook nog een laatste sub sector dat een bundeling is van de brancheclusters ambulante handel, webwinkels en overige detailhandel. Het aantal werkenden in de subsector overig is tussen 2012 en 2020 met 70 procent toegenomen. Dit correspondeert met 49.040 werkenden.

In 2020 heeft de detailhandel bijna zes procent meer omzet dan in het jaar 2019 (CBS,2021). Echter door de corona maatregelen zijn de verschillen binnen de detailhandel bijzonder groot. De foodsector zette 6,9 procent meer om, terwijl de omzet van de non-foodsector nagenoeg hetzelfde bleef. Daarnaast is in 2020 online 43,5 procent meer omgezet. Het jaar eindigde in mineur. In december leed de detailhandel een omzetverlies van 3,1 procent (CBS, 2021).De winkels in doe-het-zelfartikelen, keukens en vloeren, de winkels in consumentenelektronica en witgoed, de winkels in meubels en woninginrichting en de winkels in recreatie-artikelen hebben recordomzetten geboekt. Daarentegen kampten de winkels in kleding en de winkels in schoenen en lederwaren met zware verliezen, onder meer door de winkelsluitingen in het voorjaar en december. De winkels in voedings- en genotmiddelen hebben in 2020 6,9 procent meer omgezet dan in 2019. Supermarkten draaiden 7,1 procent meer omzet, de speciaalzaken 5,7 procent. De foodsector lijkt meer voordeel, dan nadeel van de coronacrisis gehad te hebben. In 2020 is online 43,5 procent meer omgezet dan in 2019, de hoogste groei sinds het begin van de statistiek onlineverkopen in 2014. Webwinkels realiseerden een groei van 35,8 procent. Webwinkels hebben als hoofdactiviteit verkoop via internet. De online omzet van winkels waarvan de verkoop via het internet een nevenactiviteit is (multi-channelers) groeide met 54,6 procent (CBS, 2021).

• WERKGELEGENHEID

In de totale sector detailhandel zijn er 872.735 personen werkzaam. Volgens RetailInsiders is het aantal werkenden in de subsector Detailhandel food tussen 2012 en 2020 met 21 procent toegenomen. Dit correspondeert met 68.545 werkenden. In de periode 2012 tot 2025 neemt het aantal werkenden naar verwachting toe met 6.715 fte. Voor de subsector Detailhandel non-food is tussen 2012 en 2020 met acht procent gedaald. Dit correspondeert met 30.955 werkenden. In de periode 2020 – 2025 neemt het aantal werkenden naar verwachting af met 10.095 fte (4 procent). Het aantal werkenden in de subsector detailhandel overig is tussen 2012 en 2020 met 70 procent toegenomen. Dit correspondeert met 49.040 werkenden.

Door de coronacrisis zijn er in Nederland verschillende banen verdwenen. Met name voor jongeren was er minder werk te doen dan voor de coronagolf. In het voorjaar hadden ongeveer tienduizend minder jongeren een betaalde baan van minimaal drie dagen per week dan in de zelfde periode een jaar eerder. Dit komt naar voren uit een rapport dat maandag 21 december 2020 is gepubliceerd door het SEO Economisch Onderzoek en het Verwey-Jonker Instituut. Het zijn vooral de jongeren zonder startkwalificatie die het lastig hebben op de arbeidsmarkt. Daarnaast hebben ook uitvallers uit het hoger onderwijs en een deel van de mbo’ers een lastige periode doorgemaakt op de arbeidsmarkt tijdens de coronacrisis. De onderzoeksbureaus hebben een onderzoek gedaan onder ongeveer 240.000 jongeren in de leeftijd tussen de zestien en dertig jaar die de arbeidsmarkt hebben betreden. Volgens de onderzoeksbureaus had een groot deel van deze groep het ook voor de coronacrisis lastig op de arbeidsmarkt. Dat is ook het geval voor jongeren die een opleiding hebben gevolgd om aan de slag te gaan in de detailhandel omdat het minder goed ging met de winkels in Nederland. De terugloop in werk voor de detailhandel was een ontwikkeling die ook voor de lockdown merkbaar was.

Binnen de detailhandel zijn circa 122 duizend zelfstandigen werkzaam. De volgende branches brengen de meeste zelfstandigen voort binnen de detailhandel: non-food webwinkels (24 duizend), ambulante handel, modezaken, woon-en verlichtingszaken (circa 8000) (RetailInsiders, 2020).

• ECONOMISCHE GROEI OF DALING

De coronapandemie veroorzaakt een scherpe tweedeling in de retailsector. Zo komen bijvoorbeeld supermarkten en bouwmarkten het jaar sterk door, maar is ook een aantal andere subsectoren in zwaar weer beland (Abn Amro, 2020). In het jaar 2020 heeft de Nederlandse economie een flinke klap gehad. Het bruto binnenlands product (bbp) was met vijf procent gedaald. De economische krimp wordt onder meer veroorzaakt door de terugval in de particuliere consumptie. Normaal gesproken is dit een goede indicator voor hoe het de retail vergaat. Ditmaal verhult het consumptiecijfer de werkelijke gang van zaken, aangezien het gedrag van consumenten heel anders is dan voorheen. Ondanks de bijzondere omstandigheden is de sterke daling in de consumptie van eerder dit jaar uiteraard geen goed teken voor de retailsector als geheel. In april 2020 was de consumptie 17,1 procent lager dan in dezelfde maand in het jaar 2019. Er werd vooral minder geld uitgegeven aan diensten en duurzame consumptiegoederen. Inmiddels is de consumptie weer gestegen, al lag deze in juli 2020 nog 6,2 procent lager dan dezelfde maand in het jaar 2019. Hierbij valt op dat de bestedingen aan goederen weer op of boven het niveau van vorig jaar zitten, maar de bestedingen aan diensten nog niet. Hierbij valt te denken aan toerisme, vervoer, horeca en cultuur. De consumptie van goederen is dus weer gestegen, zo blijkt uit de data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), wat positief uitwerkt voor de retailsector.

Uit de Thuiswinkel Markt Monitor blijkt dat in alle subsectoren een groei te zien is in onlineverkoop. Het aantal onlineaankopen is met 34 procent gestegen in de eerste helft van 2020 ten opzichte van de eerste helft van 2019. De uitgaven aan via internet gekochte producten zijn met 36 procent gegroeid naar 8,95 miljard euro in de eerste helft van dit jaar in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Deze enorme groei van onlineverkoop van producten lijkt eveneens het gevolg te zijn van de pandemie. Consumenten mijden fysieke winkels en zijn door het vele thuiswerken vaker thuis om pakketjes te ontvangen.

• CORONACRISIS

De coronamaatregelen hebben in het voorjaar en in december 2020 geleid tot de tijdelijke sluiting van niet-essentiële winkels en daardoor veel legere winkelstraten en vollere digitale winkelmandjes dan normaal. Dit leidde voor de non-food sector een stagnatie van de omzet over geheel 2020. De verschillen per segment en winkel waren echter enorm. Tegenover de hoge omzetgroei in het segment ‘living’ (van elektronicazaken tot tuincentra) stond een relatief nog hogere krimp in ‘fashion’.