De ambitie om circulair te zijn
Circulaire economie
• WAT HOUDT HET IN?
De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Een van de belangrijkste succesfactoren is (crosssectorale) ketensamenwerking, gericht op het creëren van meervoudige waarde. Hierbij vermeerdert niet alleen de economische waarde van alle bedrijven in de keten, maar ook de ecologische en sociale waarde (MVO Nederland, 2018).
• WAT VERANDERT ER?
De maritieme sector ondersteunt de circulaire economie al jaren.
De havens zien de circulaire economie als een opgave en een kans. Daarmee sluiten ze aan bij het kabinetsdoel om uiterlijk in 2050 een volledig circulaire economie tot stand te brengen en om vóór 2030 50 procent minder primaire grondstoffen te gebruiken. Deze ambities zijn onderschreven in het Grondstoffenakkoord, dat ook door verschillende havens is ondertekend. Een verscheidenheid aan opstart-, opschaling- en andere circulaire initiatieven is terug te vinden in de havens. De ontwikkeling van de circulaire economie resulteert in goederenstromen die tot minder of geen afval leiden. De havens willen overblijvende reststromen gebruiken voor energieopwekking, reststromen opwaarderen tot grond- of brandstoffen voor de chemische industrie en recycling laten groeien.
De havens spelen daarmee volledig in op een circulaire manier van werken, met als kern dat goederenstromen voor hergebruik toenemen. In de havens is alle potentie aanwezig om een brede circulaire economie tot ontwikkeling te brengen. Om deze ontwikkeling verder te stimuleren, vragen de havens om aanpassingen in de nationale en Europese (afval)regelgeving, het bieden van experimenteerruimte en voldoende aanbod van biobased en op afval gebaseerde grondstoffen.
Het uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019-2023 gaat onder meer op deze punten in. In de omslag naar een circulaire economie kunnen havens een belangrijke rol spelen als doorvoerhaven van hoogwaardige producten, vestigingsplaats van hoogwaardige industrie en bedrijven, hub voor voorwaartse effecten op tal van plekken in de regio, proeftuin voor nieuwe bedrijvigheid en als ecosysteem met interacterende bedrijven, kennisinstellingen en publieke partijen. Het meer gaan gebruiken van elkaars grond- en afvalstoffen zal vermoedelijk tot meer lokale goederenstromen leiden (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, 2020b).
De circulaire economie in de maritieme sector speelt al jaren een rol, en men denkt nog steeds na over hoe men dat nog verder kan verbeteren. Soms kost dat wat meer tijd.
“Er wordt zeker geëxperimenteerd met duurzame materialen. Ook is er veel aandacht voor lichtere constructies. De sector heeft zeker aandacht voor wat zij, ook in de scheepsconstructie of scheepsontwerp al kan doen, om schepen te verduurzamen. Dat zijn zeker trends, maar deze trends hebben ook een gevolg, namelijk het onderhoud. Hoe gedraagt aluminium zich bijvoorbeeld op een stuurhut of een composiet met zout? Hoe kunnen we duurzame materialen ook goed onderhouden? Wat kunnen we leren? Er wordt veel onderzoek gedaan naar het gebruik van nieuwe materialen, maar er gaat simpelweg tijd overheen om uit de praktijk te leren wat de duurzaamheid, bestendigheid en onderhoudsvriendelijkheid van materialen op zee is, wat het doet voor je onderhoudsschema en of het nog milieuvriendelijker kan”.
– Annette Opstal, Netherlands Maritime Technology
• WELKE VOORBEELDEN ZIJN ER UIT DE PRAKTIJK?
- De maritieme sector ondersteunt de afvaltransitie al jaren, onder meer door het afleveren van afval. De varende vuilnismannen van het bedrijf Bek & Verburg zorgen voor een schone haven. Het familiebedrijf is al veertig jaar gespecialiseerd in het ophalen van scheepsafval. Medewerkers sorteren dagelijks het afval van meer dan honderd schepen. Naast de reguliere milieudienstverlening voor de zeescheepvaart biedt Bek & Verburg ook een bijdrage aan de afvaltransitie door het mogelijk maken van het hergebruik van afvalproducten (Port of Rotterdam, z.d.).
- De Green Deal voor een Schone Zee is ondertekend op 20 november 2014. Aangesloten partijen zijn havenbedrijven, havengemeentes, afvalverwerkers, milieuorganisaties, vissers en de rijksoverheid. De Green Deal Visserij voor een Schone Zee levert een bijdrage aan de invulling van de Kaderrichtlijn Mariene Strategie. Hiervoor zet men in op de volgende aspecten: afvalpreventie binnen de visserijsector, afvalmanagement aan boord van schepen, afvalmanagement in de haven en recycling van visserijafval (KIMO Nederland en België, z.d.).
• WAT IS DE IMPACT VAN CIRCULAIRE ECONOMIE OP HET WERKVELD?
Om een circulaire economie te kunnen realiseren, is het belangrijk over de eigen grenzen, kaders en sectoren heen te kijken. Innovaties ontstaan uit andere denkpatronen en kruisbestuivingen tussen sectoren. Samenwerken is essentieel om impact te hebben op de circulaire economie.
Uit onderzoek blijkt dat er vier inspiratiepunten zijn: bewustwording, onderzoekende houding, kennis ontwikkelen en samenwerken (SBB, 2021).
Het inspiratierapport van SBB biedt handvatten voor de transitie naar circulair beroepsonderwijs. Het rapport is weergegeven op https://www.s-bb.nl/activiteiten/feiten-en-cijfers/arbeidsmarkttrends/
INHOUDSOPGAVE MARITIEM
