Digital services

In de luchtvaart doen de nieuwe digitale informatietechnologieën versneld hun intrede. Het luchtvaartbedrijf biedt digitale services aan klanten en passagiers aan. Klanten en passagiers kunnen steeds meer zelf doen. De tijd die een passagier doorbrengt op het vliegveld is daardoor bijvoorbeeld korter.

Digitale veranderingen hebben grote impact op de arbeidsmarkt voor de huidige en toekomstige medewerkers. Op het gebied van digitalisering bij de luchtvaart zijn voor de medewerkers kennis en vaardigheden nodig. Medewerkers moeten kunnen omgaan met de diverse (bedrijfsspecifieke) digitale systemen en het kunnen toepassen.

Een professionaliseringsslag is ook dat medewerkers (o.a. luchtvaartdienstverleners) veel over een klant weten en bijhouden. Daarmee kunnen ze steeds meer focussen op het serviceaspect en op de relatie met de klant in plaats van de transactie.

Smart data

De nieuwe informatietechnologie ontwikkelt zich snel. De data die hieruit voortkomt heeft een grote impact op luchthavens. Door gebruik te maken van de analyses van beschikbare data kan men klanten proactiever ondersteunen en extra services aanbieden.

Data-informatie kan ook een bijdrage leveren aan het optimaal uitvoeren van de luchtvrachtgoederenstromen. Het proces van aanvoer, administratief verwerken en lossen en laden van exportgoederen wordt daarmee op de luchthaven efficiënter, duurzamer, veiliger en betrouwbaarder gemaakt. Om een betrouwbare, snelle afhandeling mogelijk te maken, moeten goederenstromen transparant en voorspelbaar zijn op basis van informatie/data. Luchtvrachtdocumenten zijn in toenemende mate gedigitaliseerd en virtueel gedeeld. Men probeert ook nomineren uit, het benoemen of aanwijzen van een partij die een bepaalde taak op zich neemt. Het maakt concrete logistieke procesverbeteringen mogelijk.

Een medewerker op het gebied van luchtvaart en luchtvracht moet steeds meer informatie tot zich nemen voor allerlei activiteiten. Dus veel meer (realtime) data-inzicht hebben, snappen en kunnen toepassen voor bepaalde activiteiten.

Energietransitie

De Nederlandse regering wil samen met de luchtvaartbranche zuiniger en schoner vliegen stimuleren. Dit betekent minder uitstoot van CO2. Om duurzaamheid te bereiken heeft de Nederlandse luchtvaartsector het actieplan ‘Slim en duurzaam’ opgesteld, met maatregelen die de CO2-uitstoot door vliegen verminderen.

Thema’s uit het actieplan zijn het optimaliseren van vliegroutes en procedures, het stimuleren van schoon vliegen, het gebruik van duurzame brandstof, een radicale vlootvernieuwing, het gebruik van treinen en andere duurzame modaliteiten op korte afstanden, het realiseren van een emissieloze luchthaven en een snelle, efficiënte en duurzame first & last mile.

Duurzaamheid betreft ook de luchtvracht processen en werkzaamheden. De luchtvracht is ook actief op het gebied van duurzaamheid. Op het gebied van de verduurzaming van de luchtvrachtoperatie zetten de verenigingen zich in voor het zoveel mogelijk elektrificeren en optimaliseren van de grondafhandeling.

Verduurzaming heeft impact op de toekomstige werkprocessen en op de kennis en vaardigheden van huidige en toekomstige medewerkers. Het is belangrijk dat studenten en huidige medewerkers op de duurzaamheidontwikkelingen zijn voorbereid. Het vraagt naast huidige nieuwe, andere vaardigheden ook de bereidheid om een leven lang te blijven werken aan deze ontwikkelingen.

Circulaire economie

Een duurzame luchthaven en luchtvracht heeft ook te maken met de circulaire economie. De circulaire economie betekent minder afval, en grondstoffen steeds vaker opnieuw gebruiken. Maar het betreft ook diverse andere onderwerpen.

In 2030 wil bijvoorbeeld Schiphol ook een zero-waste-luchthaven zijn. De luchthaven wil volledig circulair zijn in 2050. In 2030 wil Schiphol al het restafval en afgedankte bouwmaterialen maximaal hergebruiken.

Medewerkers moet bewust zijn en het kunnen toepassen van door de werkgevers geplande circulaire economie activiteiten.
Om de circulaire economie een plek te geven in het beroepsonderwijs, is het aan te bevelen om het bewustzijn van de studenten te vergroten. De werkenden van de toekomst moeten leren nadenken over hun afvalproductie en hoe ze productverspilling kunnen tegengaan.

Personalisering

De klant verwacht meer service en klantgerichtheid. De toename van klantbehoeften en klantgerichtheid betekent ook steeds meer maatwerk.

De passagiersvraag en behoeften zijn leidend. De tijd van one size fits all is voorbij. Passagiers hechten steeds meer waarde aan de beleving van de aangeboden dienstverlening op de luchthaven en in het luchtvaartuig. De technische (digitale en data) service draagt eraan bij, maar ook menselijke contacten (services) zijn belangrijk.
Naast de technische services zijn de meeste reizigers van mening dat menselijke interactie, service en empathie ook belangrijke factoren zijn en blijven in de dagelijkse operatie.

De medewerkers hebben naast de gestandaardiseerde taken nu ook diverse en snel wisselende taken. Ze informeren en assisteren de passagiers. Ze stellen zich proactief in op de behoeften (informatie, (aanvullende) producten en diensten) en beantwoorden vragen. Dit maatwerk moeten ze kunnen leveren op basis van hun kennis en inzicht, maar ook via tools zoals een iPad.

Naast de klantgerichte service moeten luchtvaartdienstverleners uiteraard ook een positieve indruk maken op klanten door over de juiste sociale en communicatieve vaardigheden te beschikken. 

Samenwerkende branches

De luchtvaart is geen sector op zich, maar een waardeketen van verschillende sectoren: logistiek (o.a. luchtvracht), beveiliging, catering, hospitality, techniek en facilitymanagement. Veel sectoren maken samen de luchtvaart en luchtvracht tot wat die is.
De luchtvaart en luchtvracht kenmerken zich door grote onderlinge verbondenheid met diverse sectoren, de samenhang én wederzijdse afhankelijkheid van al deze sectoren en beroepen. Samenwerken bij diverse processen en activiteiten is belangrijk.

Samenwerking bestaat bijvoorbeeld al op het gebied van luchtvaart. Van een medewerker wordt verwacht dat hij omgeving sensitief is en goed kan samenwerken in een bredere context. Men moet beschikken over kennis op het gebied van samenwerken. Afhankelijk van die taken, gerelateerd aan de samenwerking, heeft men verschillende (nieuwe) vaardigheden nodig. Luchtvracht operaties betreffen ook samenwerking en daarbij behorende kennis en vaardigheden afhankelijk van de taken.

De ontwikkeling van de luchtvaart wordt bepaald door bevolkingsgroei, economische groei, inkomensontwikkeling, ticketprijzen en de capaciteitsontwikkeling op luchthavens.

De Luchtvaart was tot begin 2020 nog de snelst groeiende vorm van vervoer. Tussen 2000 en 2018 was het aantal passagiers met 95 procent, het vrachtvolume met 45 procent en het aantal vluchten met 20 procent toegenomen.
De coronacrisis heeft negatieve gevolgen op de luchtvaart en luchtvracht. In heel 2020 reisden al 71 procent passagiers minder ten opzichte 2019. De hoeveelheid door de lucht vervoerde goederen nam in 2020 met 6,2 procent af.
De Nederlandse regionale luchthavens Eindhoven, Rotterdam-The Hague, Groningen Eelde, en Maastricht werden net als Schiphol hard geraakt door de coronacrisis.

SEO Economisch Onderzoek heeft in 2020 de effecten van de coronacrisis voor de luchtvaart doorgerekend naar vier mogelijke toekomstscenario’s. In het meest gunstige scenario bereikt het passagiers- en vrachtvervoer in de eerste helft van 2021 weer het niveau van voor de crisis. In het tweede scenario duurt het herstel van de passagiersmarkten twee jaar langer, tot de eerste helft van 2023. In de vierde meest ongunstige scenario gaat het in 2022 nog steeds heel slecht in de luchtvaart.