Select Page

Samenvatting Maritiem

Samenvatting Maritiem

Smartification

Slimme data systemen

Eén van de trends waarin de maritieme wereld een grote ontwikkeling gaat doormaken, is de slimme data systemen. De slimme data systemen communiceren tussen bijvoorbeeld schepen onderling, tussen schepen en terminals en tussen machines aan boord en de wal is ook mogelijk.

De toekomst van de scheepvaart draait om integratie van informatie- en communicatiesystemen. Hierdoor kunnen schippers en medewerkers van havens, bruggen en sluizen – ondersteund door software – het verkeer op de vaarwegen onderling regelen. Bijkomende ontwikkelingen zijn slimmer verladen, bedienen, begeleiden en monitoren.

In toenemende mate zullen de werkzaamheden onderhevig zijn aan veranderingen als gevolg van verdergaande data systemen. Om deze digitale processen te beheren en de daaruit voortkomende informatie toe te kunnen passen, zijn voldoende ICT-kennis en informatievaardigheden nodig.

Van de maritiem officier wordt een instelling verwacht om op deze ontwikkelingen te kunnen inspelen.

Smart data

Schepen genereren meer data door de komst van nieuwe technologieën. Data zijn ook een randvoorwaarde voor smart shipping. Ook zal systeemcapaciteit nodig zijn om al die data te analyseren om er vervolgens gebruik van te kunnen maken. Data zet men vooral in om de maritieme sector te optimaliseren. Data kan leiden tot resultaten zoals optimale vaarroutes, lager energieverbruik, lagere uitstoot en langere levensduur van schepen. Door de samenwerking in de keten, bijvoorbeeld de samenwerking tussen de kade en het schip, verzamelt en deelt men data.

Er zijn al bepaalde datasystemen die de maritieme sector ondersteunen. Bijvoorbeeld Blauwe Golf Verbindend. Blauwe Golf Verbindend wisselt realtime data uit. In Blauwe Golf Verbindend werken veel vaarwegbeheerders samen om realtime informatie over brug- en sluisopeningen en de beschikbaarheid van ligplaatsen toegankelijk te maken.

De ontwikkelingen op het gebied van ICT en dataverkeer hebben invloed op het werk. Dit vraagt om nieuwe kennis en competenties. Voortdurend analyses maken, data verwerken en de resultaten gebruiken om op feiten gebaseerde beslissingen te nemen, dat is een datagedreven mentaliteit.

Co-botisering

Industrial robots

De ontwikkeling van traditionele schepen naar autonome schepen kent verschillende stadia. Die duiden aan in welke mate een schip geautomatiseerd is. De definities van de automatiseringsniveaus gaan van niveau 0 tot 5. Niveau 0 is niet-geautomatiseerd, dan volgt het semiautonoom niveau. De schipper verricht nog de dynamische vaartaken. Niveau 5 is autonoom (volledig geautomatiseerd).

Sommigen verwachten de komende tien jaar nog geen autonome schepen, maar men verwacht wel semiautonome schepen (ondersteuning door de systemen aan boord). Volledig autonoom varen gebeurt waarschijnlijk niet en semiautonoom varen verschilt per maritieme sub-sector. Het niveau van (semi)autonome schepen en de rol varieert per maritieme sub-sector.

Voor semiautonoom varen zijn ook kennis en vaardigheden nodig. Men moet kunnen omgaan met de systemen en de processen. Er zijn operatorvaardigheden nodig maar men moet ook kunnen handelen als een van de systemen niet goed werkt.

Duurzame wereld

Energietransitie

In het regeerakkoord van 10 oktober 2017 is een nationaal Klimaatakkoord aangekondigd. In dit akkoord zijn afspraken gemaakt over de CO2-reductie in Nederland per 2030. De binnenvaartsector is onderdeel van het ontwerpklimaatakkoord. Er zijn ook Green Deal-afspraken gemaakt voor de Nederlandse zeevaartsector.
Er is ook een Masterplan voor een emissieloze maritieme sector. Het gaat over dertig emissieloze schepen en vijf retrofits (het aanpassen van machines en werktuigen) in 2030.

De Nederlandse maritieme sector gaat zich onder andere inzetten voor de aanschaf van schone motoren, het gebruik van milieuvriendelijkere brandstoffen, het ontwikkelen van een ‘blue shipping zero emission’ en het ontwikkelen van duurzame maritieme oplossingen voor een zero-emissie zeevaart.
CO2-reductie bij Nederlandse schepen (op het gebied van zeevaart) zal men voor een deel invullen met technische maatregelen, zoals motoren met een ander aandrijfmechanisme – bijvoorbeeld een elektromotor met accu of een elektromotor met brandstofcellen – of met andere brandstoffen, zoals LNG, waterstof en biobrandstof(bijmenging). Het gebruik van accu’s geldt vooral voor schepen die kortere afstanden afleggen.

Duurzaamheid betreft ook anders varen en het aanpassen van bestaande schepen en de bouw van nieuwe, duurzame schepen. Het gaat hierbij over het verkennen en testen van duurzaamheid. Indien de verkenningen en de test resultaten tot duurzaamheid leiden, dan zal het daarna ook echt toegepast worden.
De werkgelegenheid aan boord van Nederlandse schepen wordt dus anders. De inzet van alternatieve aandrijving en brandstof vraagt andere competenties dan nodig zijn bij de inzet van een conventionele dieselmotor op zware stookolie of dieselolie. Elektromotoren, accu’s en brandstofcellen zal men bovendien combineren met nieuwe technologie, zoals sensoren, die de prestaties van de accu in de gaten houden. Er liggen kansen voor maritiem onderwijs, met meer aandacht voor kennisontwikkeling en competenties rond de andere scheepsaandrijvingen.

Circulaire economie

De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waarde vernietiging te minimaliseren. Een van de belangrijkste succesfactoren is (cross sectorale) ketensamenwerking gericht op het creëren van meervoudige waarde.

In de maritieme sector speelt de circulaire economie al jaren een rol, en men denkt nog steeds na over het verbeteren ervan.

Marktontschotting

Samenwerkende branches

Samenwerking heeft diverse doelen. Een van de trends die impact hebben op de samenwerking is dat de klantbehoeften veranderen. Daarom moet een bedrijf meer dienstverlenend en klantvriendelijker zijn. Maar anderzijds moet men ook inspelen op technische veranderingen op dat gebied, en op wijzigingen in de commerciële aanpak. Samenwerking heeft ook invloed op CO2 vermindering.

Operationele en tactische samenwerking kunnen vragen om verdere professionalisering. Samenwerking is binnen de maritieme en offshore-sector de sleutel tot innovaties en het vertalen van oplossingen. Samenwerking betreft diverse onderwerpen en vormen van samenwerken. Afhankelijk van het onderwerp en de vorm zijn nieuwe werkzaamheden en vaardigheden nodig.

Afhankelijk van het onderwerp en de vorm zijn nieuwe werkzaamheden en vaardigheden nodig. Bij samenwerken gaat het om samen het doel te realiseren en anderen daarbij aan te vullen en te ondersteunen. De vaardigheden omvatten onder meer het (h)erkennen van verschillende rollen bij zichzelf en anderen en het vragen, geven en ontvangen van hulp en feedback.

Economische ontwikkelingen

Nederland heeft als maritiem handelsland een maritieme sector met 21.265 bedrijven en 263.000 mensen. De omzet van de maritieme sector was €19,7 miljard in 2019. De sterkste stijging t.o.v. 2006 heeft plaatsgevonden in de deelsectoren maritieme dienstverlening en havens. De waterbouw, binnenvaart, Koninklijke Marine, offshore zijn ook gegroeid in 2019 t.o.v. 2006. De deelsectoren zeevaart, visserij en scheepsbouw zijn in 2019 gedaald t.o.v. 2006.

Tussen 2006 en 2019 maakte de werkgelegenheid een ontwikkeling door. Uitgaande van het basisjaar 2006 is te zien dat de havens in werkgelegenheid met bijna dertig procent gestegen zijn. De Koninklijke Marine had in diezelfde periode een terugval in werkgelegenheid van ruim 15 procent. Ook de visserij en scheepsbouw hebben een terugval in de werkgelegenheid t.o.v. 2006. De directe werkgelegenheid is het grootst in de havensector.

Een deel van de maritieme sector herstelde in het vierde kwartaal van 2020 al van de coronacrisis. Bijvoorbeeld de binnenvaart en de zee- en kustvaart. De langetermijneffecten van de corona crisis verschillen ook per sector. Maar sommige trends hebben daar tegenover weer een positief effect. Bijvoorbeeld dat de e-commerce groeit.