• WAT HOUDT HET IN?

De mobiliteitsbranche vindt vermindering van CO₂-uitstoot en het verbeteren van de luchtkwaliteit belangrijke redenen om elektrisch rijden in de komende twintig jaar verder te stimuleren.

Om de uitstoot van broeikasgassen in Nederland te reduceren, zijn de opties naast elektrisch vervoer, hybrides (HEV) en plug-in hybrid electric vehicles (PHEV’s) ook het gebruik van duurzame biobrandstoffen, en van waterstof. Er zijn verschillende typen volledig elektrische voertuigen, ook wel zero-emission vehicles (ZEV) genoemd: full electric vehicles (FEV), battery electric vehicles (BEV) en waterstof-elektrische auto’s (FCEV).

Waterstof is een energiedrager in de mobiliteit, maar ook andere brandstoffen spelen een rol bij duurzaamheid. Methanol is ook als grondstof in te zetten voor de vergroening van de industrie. Methanol kan ook aan klimaatneutraal rijden bijdragen, bijvoorbeeld op het gebied van verbrandingsmotortechniek.

Op dit moment groeit de elektrischevoertuigenmarkt. Een voorwaarde voor een succesvolle transitie naar elektrisch rijden is voldoende laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen.

Eind juli 2020 telde Nederland 307.869 elektrische voertuigen. In juli 2020 werd de honderdduizendste plug-in hybride elektrische personenauto geregistreerd waarvan – volgens de Rijksdienst voor Ondernemen – ruim 5.000 elektrische bedrijfsvoertuigen zijn. In augustus 2020 verscheen de vijftigduizendste elektrische bromfiets op de Nederlandse wegen (Nederland elektrisch, 2020).

Naast de inzet van elektrische voertuigen spelen meerdere onderwerpen een rol bij duurzaamheid.

Voorbeelden op dit gebied zijn:

• Stimuleringsmaatregelen om mensen over te laten stappen op andere duurzame vervoerswijzen. Bijvoorbeeld individueel vervoer, zoals de (elektrische) fiets. De fietsleaseregeling die begin 2020 van kracht werd, leidt daadwerkelijk tot meer fietsgebruik voor woon-werkverkeer.
• De snorfiets is de eerste volledig elektrische mobiliteitsvorm, zoals afgesproken in het klimaatakkoord. De bromfiets volgt later, omdat men die – in tegenstelling tot de snorfiets – voor de gehele Europese markt produceert. In 2025 mag men geen nieuwe snorfietsen meer verkopen die op benzine rijden. Het streven is om vanaf 2030 ook de verkoop van bromfietsen op benzine te verbieden.
• Het openbaar vervoer investeert in schone en zuinige bussen voor de reductie van de uitstoot van schadelijke emissies.
• De deeleconomie speelt ook een rol bij duurzaamheid. Een ontwikkeling hierin is mobility as a service (MaaS). Hierbij draait het om het gebruik van verschillende vervoersmiddelen ((deel)fiets, ov, deelauto, (water)taxi, huurconcepten) op basis van de beste reisinformatie en de voorkeuren van de gebruiker.

• WAT VERANDERT ER?

BOVAG voorspelt dat in 2025 maar liefst 30 procent van alle nieuwe auto’s elektrische zal zijn. In 2030 zou dit 75 procent kunnen zijn. Dat betekent dat er in 2030 zo’n 1,5 miljoen elektrische auto’s op de Nederlandse wegen zullen rondrijden (Automotive Academy, z.d.-c).

Bij de nieuwverkopen in 2020 is het aandeel volledig elektrische (20 procent) en hybride auto’s (18 procent) hoger dan in 2019. Daartegenover staat een sterke daling van het aantal nieuw verkochte dieselauto’s (ECORYS, 2021).

Het staat vast dat de elektrisch aangedreven auto een belangrijke rol gaat vervullen in de toekomstige mobiliteit. De autobranche investeert stevig in duurzame technieken, zoals batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch, maar ook in hybrides en PHEV’s (plug-in hybrid electric vehicles). Ze investeren ook in veel zuiniger en schoner brandstofmotoren en het gebruik van biobrandstoffen (RAI, 2020).

• WAT IS DE IMPACT VAN ELEKTRISCHE VOERTUIGEN OP HET WERKVELD?

Werkzaamheden veranderen
Voor autobedrijven die veel elektrische voertuigen in onderhoud hebben, zullen de gevolgen substantieel zijn en bovendien snel merkbaar. Autobedrijven die zich voornamelijk richten op het onderhoud van oudere, niet elektrische auto’s ondervinden minder gevolgen, maar het is een kwestie van tijd voordat ook zij de samenstelling van hun wagenpark in onderhoud zien veranderen ten gunste van elektrisch aangedreven voertuigen (BOVAG, 2021a). 

Niet alleen leidt het werk aan elektrische voertuigen tot circa de helft minder uren in de werkplaats, het soort werk verandert ook. De autotechnicus moet een elektrotechnicus zijn. Wellicht deelt hij zijn werk met een automonteur die de specifieke autowerkzaamheden oppakt, zoals banden en ruitenwissers vervangen, en remmen, lampjes en dergelijke controleren. Er ontstaat dan een verdeling in de werkzaamheden. De werkzaamheden hoeft men ook niet meer in een en hetzelfde bedrijf uit te voeren (Academie Engineering en Automotive, 2020).

Door de groei van het aantal elektrische auto’s zal er een verschuiving van kennis en vaardigheden komen. De kennis op mechanisch gebied zal plaats gaan maken voor kennis en vaardigheden op het gebied van elektronica. De toekomst van autotechnicus vraagt om specialistische kennis.

De werkzaamheden veranderen van onderhoud plegen aan de hele auto, naar bijvoorbeeld het vervangen van een batterij en reparatie aan batterijen en elektromotoren.

“De elektrische auto is veel onderhoudsarmer, maar heeft een andere onderhoudsbehoefte. Bij elektrische auto’s kunnen ze eigenlijk niets meer repareren, maar wel dingen vervangen, onderdelen of componenten vervangen. Accu kapot? Vervangen. Elektromotor kapot? Vervangen. Het is dus een heel ander soort beroep geworden dan tien of twintig jaar geleden. Dat was een periode waarbij je nog wel eens een motor uit elkaar moest halen.”
– Paul de Vries, Digital Care Dealer Workshop

“Onderhoud wordt meer banden en bijvullen. Reparatie wordt daarentegen juist complexer, meer digitaal, en onderdelen worden voor een deel meer vervangen. Dit in combinatie met werken onder hoogspanning zorgt ervoor dat monteurs meer worden verbonden aan voorschriften vanuit de fabrikant. Voor werken aan Elektrische voertuigen (EV’s) komt er dus een competentie bij, namelijk risicoanalyse en het zich houden aan veiligheidsvoorschriften. Daardoor krijgt een monteur een grotere verantwoordelijkheid naar zijn organisatie. Dat is lastig voor een deel van de monteurs, want zij worden zelf meer verantwoordelijk voor besluitvorming bij voertuigen. Dit is niet direct een ‘hoger niveau’, maar het is zeker een ‘ander niveau’.”
– Chris van Dijk, RAI Vereniging

De aanpassingen van de werkzaamheden variëren per periode (jaar) en per vorm van het (elektrische) voertuig. Innovam geeft bijvoorbeeld aan dat in 2025 30 procent van de werkzaamheden aan een elektrisch voertuig van elektrotechnische aard is en 70 procent van mechanisch aard. Het aandeel elektrotechnische versus mechanische werkzaamheden verschilt per soort elektrisch voertuig.

In 2030 zijn er 5 procent meer elektrische auto’s, in 2040 25 procent. In totaal groeien de elektrotechnische werkzaamheden ten opzichte van de mechanische werkzaamheden bij elektrische auto’s maar ook voor een PHEV- of hybride aandrijving (Innovam, 2019).

De werkzaamheden op het gebied van andere elektrische voertuigen, zoals elektrische fietsen, veranderen natuurlijk ook.

Benodigde vaardigheden
De toename van het aantal elektrotechnische werkzaamheden vraagt om een technicus met specifieke kennis en ervaring. Er is veel behoefte aan mensen met affiniteit voor elektrotechniek en ICT. U kunt bijna stellen dat de autotechnicus van de toekomst een soort ICT’er is. Veel medewerkers moeten een opleiding volgen op het gebied van elektronica. Het bijhouden van technische kennis is belangrijk om storingen te kunnen oplossen (Innovam, 2019). De medewerkers op het gebied van technicus voertuigen en mobiele werktuigen hebben de technische kennis en vaardigheden nodig voor dit werk. Ze moeten klaar zijn voor de nieuwe technieken.