Intrede alternatieve gezondheidsbenadering
Autonome zorgvrager
• WAT HOUDT HET IN?
De steeds kritischere patiënten zijn zich meer bewust van de ‘vervuiling’ van medicalisering. Documentaires als ‘Oxycodon: eenzame strijd tegen pijn’ van Jessica Villirius of ‘Stoppen met de pillen’ van Zembla laten zien hoe medicatie op een gemakkelijke manier is te verkrijgen, soms met verslavingen als gevolg. Door deze openbare informatieverstrekking ontstaat een andere bewustwording, waardoor alternatieve geneeswijzen hun intrede doen.
• WAT VERANDERT ER?
• ALLE ASSISTERENDE DOSSIERS
Geen alternatieve medicatie, eerst evidencebased organiseren
Door globalisering kun je gemakkelijker inspiratie halen uit andere culturen en gezondheidsbenaderingen. Denk aan intermittent fasting (IF), acupunctuur of het je afvragen of de anticonceptiepil nu wel zo goed is voor je lichaam. Toch is de westerse zorg gericht op ‘evidencebased’ (bron) zorg leveren, waar men alternatieve zorg vaak wegzet als kwakzalverij. Dat zegt Jos de Vos, wijkverpleegkundige en manager bij thuiszorgorganisaties Sensire en Carint. “We zijn erg gericht op evidencebased, maar beleving van gezondheid heeft ook te maken met de intuïtie van de arts of verpleegkundige. Daar zou best meer aandacht voor mogen zijn.” (Zorginstituut Nederland, 2021).
Chirurg Maarten Nijkamp begrijpt de terughoudendheid wel: als voor een behandeling geen medisch bewijs bestaat, is het logisch om kritisch te zijn. “Maar patiënten zouden vrijuit tegen hun dokter moeten kunnen zeggen wat ze gebruiken. Patiënten willen steeds meer de regie hebben, ze gaan soms zelf op zoek naar een remedie. Artsen zouden dat niet altijd meteen moeten afwijzen.”
Scroll terug naar boven en lees verder in de tweede kolom
Soms ontstaan juist onveilige situaties, doordat patiënten (soms uit wanhoop) zelf gaan ‘dokteren’. Dat is onverstandig, legt Nijkamp uit. “Omdat onbekend is wat do-it-yourself-medicijnen voor invloed hebben op de reguliere behandeling, is controle van een arts van groot belang.” (De Visser, 2021)
Een mooi voorbeeld uit de praktijk is Ayse Türk, geestelijk verzorger bij het OLVG. Ze praat, bidt en doet rituelen om patiënten aan het bed te steunen. Als er culturele verschillen ontstaan tussen de arts en patiënt biedt ze ondersteuning om te zorgen dat ze samen bepalen wat de beste behandeling is. “Fascinerend hoe mensen binnen tien minuten helemaal voor je opengaan”, zegt Türk. Juist de onafhankelijke positie die ze inneemt, helpt haar in het aangaan van gesprekken. “Ik heb geen voorgeschiedenis met iemand en ben niet bevooroordeeld. Dat laatste is heel belangrijk om echt goed contact te kunnen maken. Aannames zitten vaak in de weg. Dat geldt eigenlijk voor alles. Ook in de interactie tussen zorgverleners en patiënten.” (Sevil, 2021).
Holistische benadering
Het breder kunnen zien wat patiënten willen en weten, en wat de normen en waarden zijn, helpt in het kunnen aansluiten bij de wensen en behoeften van de patiënt. De Vos ziet kansen in de holistische benadering. “Ik ben een groot voorstander van een holistische benadering van zorgverlening. Dat een vakman of -vrouw eerst interesse heeft in wie jij bent en pas daarna in wat je hebt. Je bent geen diagnose, je hébt iets. Hoe je bent, bepaalt hoe je iets beleeft. Ik geloof heel sterk in de expertise en intuïtie van de vakman of vakvrouw. Volgens mij hebben we de zorg veel te veel gemedicaliseerd, waardoor we de mens zelf zijn vergeten.” (Zorginstituut Nederland, 2021).
• WELKE VOORBEELDEN ZIJN ER UIT DE PRAKTIJK?
Documentaires
- ‘Oxycodon: eenzame strijd tegen pijn’. Een korte documentaire van Jessica Villirius over de soms eenzame strijd tegen pijn, medicatie en zorgconstructen die afbouwen of stoppen lastig maken (Posh Productions, 2020).
- ‘Stoppen met de pillen’. Veel mensen die antidepressiva slikken zijn niet meer depressief, maar blijven toch aan de pillen. Stoppen lukt een deel van hen niet, door een gebrek aan goede begeleiding en voorlichting. Patiënten moeten langzaam afbouwen, omdat ze anders ontwenningsverschijnselen kunnen krijgen. Zoals hoofdpijn en duizeligheid, maar soms ook ernstige slaapstoornissen en angsten. In 2018 spreken de Nederlandse verenigingen van huisartsen, psychiaters, apothekers en patiënten voor het eerst af hoe ze deze patiënten beter kunnen helpen. Zorgverzekeraars beloven dat ze de benodigde afbouwmedicatie gaan vergoeden. Zembla onderzoekt wat er van die beloftes terecht is gekomen (BNN VARA, 2021).
Publicatie hoe de anticonceptiepil onder vuur ligt
Voor veel vrouwen is het zo standaard: het slikken van de pil om een ongewenste zwangerschap te voorkomen. Maar steeds meer onderzoeken wijzen uit dat de invloed van de pil niet zo goed is voor je lijf en geest. Zo concludeerde ook een recent onderzoek door wetenschappers van het UMCG, LUMC en het Amerikaanse Brigham and Women’s Hospital dat jonge vrouwen van 16 jaar die de pil slikken vaker depressieve klachten hebben. Ze hebben vaker eetproblemen, huilen meer en slapen overmatig. Ook hormoonspecialist José Buik-Evers vertelde eerder dat de pil invloed heeft op je hormonen en daardoor je persoonlijkheid kan aantasten. Het is duidelijk: de pil ligt onder vuur en steeds meer vrouwen stoppen met het gebruik ervan (Van Marrewijk, 2019).
• WAT IS DE IMPACT VAN DE AUTONOME ZORGVRAGER OP HET WERKVELD?
De patiënt heeft meer kennis van alternatieve benaderingen en middelen, waar de assisterende beroepen van op de hoogte moeten zijn. Zij kunnen alternatieve adviezen vanuit de juiste expertise voordragen, ook met het oog op preventiebeleid. Dit vraagt kennisverrijking en een open blik naar de gezondheidszorg. Opleidingen kunnen studenten op de hoogte brengen van alternatieve behandelingen en het gesprek aangaan over wat positief of negatief kan zijn. Opleidingen behoren hierin een neutrale leeromgeving te creëren, waarin de student een onderzoekende houding kan ontwikkelen.
INHOUDSOPGAVE ASSISTERENDE GEZONDHEIDSZORG
