Voeding

• BEDRIJVEN EN OMZET

In de voedings- en genotmiddelenindustrie waren in het eerste kwartaal van 2021 bijna 6.150 bedrijven actief. Een jaar eerder waren dat er 5.970 (CBS, 2021a). De totale omzet bedraagt circa 77,1 miljard euro (CBS, 2021b). Het aandeel bedrijven in de voedings- en genotmiddelenindustrie dat een omzetstijging boekt, neemt toe. In het eerste kwartaal van 2020 liet 52% van de bedrijven een toename van de omzet zien, tegenover 46% in hetzelfde kwartaal van 2019. Bij 45% was sprake van een omzetdaling (een jaar eerder was dat 51%). Bij de rest (3%) bleef de omzet stabiel (CBS, 2021c).

De ontwikkeling in de uitvoer van voedingsmiddelen is voor de foodsector van groot belang. De Europese Unie (EU) is de belangrijkste afzetmarkt voor Nederlandse groothandelaren in en producenten van voedingsmiddelen. De uitvoer naar de belangrijkste exportlanden Duitsland, België en Frankrijk nam toe, maar de uitvoer naar het Verenigd Koninkrijk daalde licht. De export naar landen buiten de EU steeg met 7,2%. Deze stijging was groter dan van de export naar landen binnen de EU (4,4%). De stijging is onder meer te danken aan de groeiende uitvoer naar China. De Afrikaanse varkenspest in dit land zorgt voor een enorme schaarste, waardoor China tot ver buiten de landsgrenzen vlees inkoopt. De uitvoer van vlees vanuit Nederland naar China verdubbelde in de eerste negen maanden van 2019. De totale uitvoer van voedingsmiddelen naar China nam met 22% toe. Ook in 2021 zal de wereldwijde schaarste de markt voor dierlijke eiwitten domineren (ABN AMRO, 2021).

• WERKGELEGENHEID EN VACATURES

In totaal werken ongeveer 179.000 personen in de voedings- en genotmiddelenindustrie (CBS, 2021a). In het laatste kwartaal van 2020 stonden in deze branche 3.200 vacatures open. Eind 2019 waren dat er 3.900 (CBS, 2021d). Een beperking om te groeien voor de foodsector in het algemeen is het arbeidstekort. Ondernemers zien dit als een van de grootste belemmeringen in hun groei (ABN AMRO, 2021).

• CORONACRISIS

De coronacrisis zorgt voor een tweedeling in de sector food. De verkoop van producten voor de thuisconsumptie is sterk gestegen, de verkoop van producten voor sociale gelegenheden, horeca en buiten-de-deur-consumptie daalde sterk. ABN AMRO verwacht dat deze tweedeling nog een tijd aanhoudt. Pas na 2021 kan herstel volgen voor de getroffen sectoren. De scherpe tweedeling geldt binnen branches, zoals tussen slagers die veel partijen verzorgen en slagers die producten voor de thuisconsumptie verkopen, en zelfs binnen bedrijven (ABN AMRO, 2020b).

De productie kan ook tijdens de tweede lockdown relatief ongehinderd doorgaan. Ziekteverzuim onder werknemers en vraaguitval bijvoorbeeld vanuit het buitenland en de horeca blijven wel een risico. De FNLI verwacht een omzetdaling voor de gehele sector in 2020 ten opzichte van 2019. Er wordt een krimp verwacht in de werkgelegenheid, maar vooralsnog is er nog steeds een tekort aan arbeidskrachten (SBB, 2021).