Onderscheiden door verbreding óf specialisatie

Taakverschuiving

 WAT HOUDT HET IN?

 VERSSPECIAALZAKEN

Verbreding
De wereld van food is meer dan ooit in beweging. De kaders van foodbedrijven vervagen. Slagers verkopen ook vis, visspeciaalzaken bieden ook maaltijden aan. De branche heeft behoefte aan medewerkers met brede productkennis en vaardigheden die op deze ontwikkelingen kunnen inspelen. (Koninklijke Nederlandse Slagers, 2021)

De taken van slagers en boeren groeien in sommige gevallen naar elkaar toe. Consumenten kopen, zeker sinds de coronacrisis, vaker rechtstreeks bij groothandels en boeren. Om de producten direct aan de consument te verkopen, is het voor een boer van belang om zijn competenties uit te breiden. Voor zo’n boer is het relevant om te weten: hoe maak ik paté? Daar ligt een mogelijkheid voor het beroepsonderwijs om het aanbod erop aan te passen. Een boer, die zelf zijn producten aan de consument verkoopt lijkt daardoor nu ook de doelgroep te kunnen zijn voor slageropleidingen.

Rinus de Rijder (SVO) vertelt: “Omdat de markt verandert en de concurrentie toeneemt, zal een ondernemer op een creatievere manier moeten nadenken over het verkopen van zijn product. Een slager moet duidelijke keuzes maken. De ene slager gaat met hybride producten aan de slag en de andere kiest ervoor om dat niet te doen. Daarmee is het wel belangrijk dat een slager die keuzes kan maken. Er is een visie nodig. Eigenlijk is alles beschikbaar, maar een ondernemer moet zelf wel in staat zijn om de koers te bepalen.”

Specialisatie
De beroepsbeoefenaar behoudt zijn specialisme, maar kan ervoor kiezen een samenwerking aan te gaan met andere versspeciaalzaken. Zo kan hij samen met andere versspeciaalzaken, onder één dak, onestopshopping bieden. Daar is een groeiende behoefte aan. Versspeciaalzaken spelen hiermee in op de behoefte van de consument aan gemak.

Andersom kan een patissier zich nog meer specialiseren als bijvoorbeeld toetjeskok en vaker als specialist werken in een andere type bedrijf, zoals een hotel. Dit betekent geen verbreding van de taken voor de vakman, maar wel een ruimere context waarbinnen hij werkzaam is. Zo kan hij zichtbaar aan het werk zijn in een open keuken. Daar is direct klantcontact mogelijk, terwijl de vakman voorheen in een dichte keuken werkzaam was. Dat vraagt om representatieve en communicatieve vaardigheden.

 KAPPERSBRANCHE

Verbreding
Marga Patijn van FNV Mooi ziet steeds vaker dat kappers zich verbreden. “We zien dat bepaalde branches zich begeven op het gebied van andere branches. Een kapper specialiseert zich op allerlei gebieden als kapper. Maar er zijn ook kappers die niet de diepte in willen, maar die het interessant vinden om aanverwante zaken te leren. Zo zien wij ook dat kappers een wijntje schenken. Hun klanten willen verwend worden. Hoe kunnen ze dat doen? Door bijvoorbeeld massages te geven. Of door een hapje eten te geven. Je ziet een verbreding bij kappers die zich proberen te onderscheiden van hun collega’s. Dat is ondernemerschap. Al moet je er wel voor zorgen dat de kapper blijft bestaan. We zien steeds meer de creativiteit van de ondernemersgeest die ervoor zorgt dat een beroep niet meer één beroep is.”

Kappers kunnen hun kennis verdiepen en verbreden door aanverwante disciplines te beheersen, zoals visagie, nagelverzorging en black and mixed hair. Die werkzaamheden behoren niet altijd tot de kerntaken van de kapsalon. Uit een leerlingenonderzoek kappersbranche van Panteia blijkt dat visagie het populairste keuzeonderdeel is. Een derde van de bol-leerlingen kiest (ook) voor barbier, ondernemerschap of imagestyling. (Panteia, 2017)

Jeroen van der Reep (KOS kappersopleidingen) vertelt: “Als je bij de kapper zit, wil je misschien ook je nagels laten doen. Als je een feestje hebt, wil je ook je make-up laten doen. Er zijn mensen die het leuk vinden om het haar te doen, en die visagie of nagelstyling ernaast willen doen. Die ontwikkeling is altijd al zo geweest. Het is op zich niet veranderd. Met die keuzedelen kunnen ze aan andere beroepen snuffelen. Je laat zo’n student kennismaken met een ander beroep. De mogelijkheden om je door te ontwikkelen zijn groter dan een aantal jaar geleden.”

Specialisatie
Er is steeds meer vraag naar kappers die zich specialiseren: barbiers, watergolfsalons, haarwerkspecialisten en zaken die zich richten op doelgroepen zoals kinder- of afrokapsels. Specialisatie is in de stad meer mogelijk dan op het platteland. In de stad kun je je op een bepaalde niche of doelgroep te richten.

Voor de opleiding is het belangrijk dat er een goede, brede basis is; daarna is specialisatie mogelijk. Ook zorgen veel kappersfirma’s voor vaktechnische trainingen, om je te specialiseren. Een kappersbedrijf kan zich met zijn specialisme profileren in de markt. Er zijn minder ontwikkelingen in typen dames- en herenkapsels. Zo lijken mannen bewuster bezig te zijn met hun haarstijl dan voorheen. Mannen laten zich vaker een korter kapsel of een ‘disconnectkapsel’ (kapsel waarin het haar in verschillende lengtes is geknipt) aanmeten. Dat heeft een positieve invloed op de omzet van de kappersbranche. Mannen komen vaker en betalen meer dan voorheen. Vrouwen kiezen echter vaker voor een kapsel met langer haar. Ze bezoeken de kapper hierdoor minder frequent. Dat heeft een ongunstige invloed op de omzet van de kappersbranche. (Panteia, 2017) Haartrends zijn binnen de kappersbranche sterk aan verandering onderhevig.

WELKE VOORBEELDEN ZIJN ER IN DE PRAKTIJK?

  • Onlangs is in het Friese Workum ‘Versmarkt De 3 Ambachten’ geopend. Daarin zijn drie ondernemers gevestigd: bakkerij Van der Werf, kaasmakerij De Nylander en slagerij Van der Meer. Een mooi voorbeeld van de winkel van de toekomst: samenwerking tussen verschillende versspecialisten en een hoge servicegraad, in combinatie met zelfbediening. (Vlees magazine, 2021)
  • Bij Kinki Kappers zijn de kappers specialist in kleuren. Ze noemen zichzelf ‘vakidioten met lef’ die altijd op zoek zijn naar vernieuwing. (Kinki BV, 2020)

 WAT IS DE IMPACT VAN TAAKVERSCHUIVING OP HET WERKVELD?

Van medewerkers verwacht je dat zij omgevingsensitief zijn en goed kunnen samenwerken in een bredere context. In de beroepsopleidingen is het belangrijk om mogelijkheden te bieden om je te specialiseren, dan wel te verbreden.

Dat vraagt van beroepsbeoefenaren in de kappersbranche dat zij scherp blijven en kijken naar wat er om hen heen gebeurt, naar wat zich buiten afspeelt, welke ontwikkelingen er zijn. Zodat je de consument voor blijft en dat je jezelf blijft motiveren om je klant te kunnen inspireren. Het vraagt van de beroepsbeoefenaren ook communicatieve vaardigheden en kennis van kleuren, als zij zich specialiseren in kleurtechnieken.

“Als je met meerdere kleuren gaat werken, ga je ook meer risico lopen. Want als ik tegen de klant blauw zeg, dan heeft hij wellicht een ander soort blauw in gedachte. Het biedt ook weer een mogelijkheid in de markt; het specialisme rondom kleuren is nu veel groter.“
– Willy Gout (Waxx)

INHOUDSOPGAVE WINKELAMBACHT