• De boxen van Too Good To Go, die je via een app kunt reserveren. Je kunt via deze app bij een deelnemende organisatie, zoals een supermarkt, een restaurant, bakker of slager een magic box Daarin zit voedsel dat nog beperkt houdbaar is. Daarom is de prijs van een magic box zo laag.
• Slagerij Lohman in Enschede is in 2019 begonnen met duurzame verpakkingen. De plastic tasjes zijn vervangen door stevige tassen. Lohman vraagt zijn klanten om deze tassen bij een volgend bezoek weer mee te nemen naar de winkel. Waar voorheen het vlees in drie lagen plastic werd verpakt (plastic schaal, plasticfolie en een plastic tas), gaat er nu slecht één papiertje om het product. Dat papier heeft een dunne plastic binnenlaag om lekken te voorkomen. Dit laagje kun je gemakkelijk van het papier afhalen, zodat je het kunt scheiden bij het afval. De slager heeft ook zijn maaltijdbakken vervangen door een duurzame variant. De duurzame bakken kunnen in de koelkast, diepvries, oven, magnetron en vaatwasser. Daardoor kun je ze goed hergebruiken. Lohman vraagt zijn klanten om hun eigen bakken weer mee te nemen naar de slagerij. En dat doen ze. Sommige mensen nemen hun eigen pan of tupperwarebakje mee, dat kan ook. (Noordzij, 2021)

• KAPPERSBRANCHE

Afvaltransitie
In de kappersbranche is men bereid om plastic retailverpakkingen beter te recyclen om ze opnieuw te kunnen gebruiken. Andres Fellenberg (the Green Scissors) vertelt hoe in de kappersbranche de eerste initiatieven zijn gestart om verpakkingen te recyclen: “Als je je lege shampoofles terugbrengt naar de kapper, kan hij die recyclen. Dat is een change of habits. In principe is wat wij thuis doen niet recyclen. Wij sorteren op basis van wat wij denken dat bepaalde typen materialen zijn. Door het product terug te brengen, help je mee met het recyclen. Mensen zien een leeg flesje en denken: dit is afval. Die zien er geen waarde in. Als ik dit potje in de prullenbak gooi, kan een recyclebedrijf er niks mee. Maar als ik het openmaak en het materiaal splits, is het wel recyclebaar. Dat willen we bereiken met de kappersbranche.”

Je kunt ook afval verminderen door verpakkingen opnieuw te gebruiken als navulverpakking. Zo heeft Team Kapper speciaal voor de shampoos en conditioners een navulservice in zijn salons. Een klant die zijn lege verpakking in de salon laat vullen, krijgt vier euro korting op het product. (Team Kappers, 2020)

Hergebruik haar
Afgeknipt haar gaat normaal gesproken in de prullenbak, maar steeds vaker krijgt het een nieuwe bestemming: als pruik, touw, compost of armband. Het bekendste voorbeeld is stichting Haarwensen, die haar doneert voor het maken van pruiken voor mensen met kanker en met haarproblemen.

De eigenschappen van (lang) haar – sterk, licht van gewicht, flexibel, isolerend en olieabsorberend – bieden mogelijkheden om het te hergebruiken. Zo zijn The Green Scissors met partijen in Nederland bezig om beton te recyclen. Door beton te mengen met haren neemt het aan sterkte toe. Haar kun je ook hergebruiken voor het maken van compost voor tuin- en kamerplanten. Er zit veel stikstof in haar en dat maakt grond vruchtbaar.

Andres Fellenberg van the Green Scissors: “Wij krijgen per jaar veel haar van mensen. Een bedrijf in Apeldoorn mixt dat met poep en plas van runderen en varkens. Zo maken ze er compost van voor de landbouw. Haar is heel absorberend. Voor compost is dit fantastisch, het wordt er consistenter door en het verstevigt het compost. Maar haar composteert heel langzaam. Daarom laten we het snipperen, dan gaat het sneller.”

Haar kun je ook gebruiken om olie op te vangen. Haar moet je wassen omdat het vet aantrekt. De Amerikaanse ecologische organisatie Matter of Trust maakt slim gebruik van deze eigenschap door dikke matten te vullen met menselijk afvalhaar. Na een olielek in zee zuigen de matten de olie als een spons op. De haarmatten hangen ook onder bussen om oliedruppels op te vangen. (Team Kappers, 2020)

• WELKE VOORBEELDEN ZIJN ER VANUIT DE PRAKTIJK?

• IVY Hair Care wil een positieve bijdrage leveren aan de wereld en aan het verminderen van plastic verpakkingen. IVY Hair Care is een duurzaam Nederlands merk dat statiegeld heft op verpakkingen. Je kunt vier lege IVY-verpakkingen naar een gratis antwoordnummer sturen, in ruil voor € 2,50 korting op een nieuwe aankoop of op een kappersbehandeling. Je krijgt ook korting als je lege IVY-verpakkingen inlevert bij een salon die IVY-producten verkoopt. (Ivy Hair Care, 2020)
• De Franse start-up Capillum haalt keratine uit het haar dat het bedrijf bij kappers inzamelt. De keratine gebruiken ze om er cosmetica en medicinale producten van te maken. Zo zou keratine volgens de initiatiefnemers huidherstel bij brandwonden bevorderen. Mensen die last hebben van haaruitval zouden er ook baat bij kunnen hebben. Capillum won in Frankrijk enkele prijzen voor duurzaam ondernemen. (Lanting, 2020)
• Vanaf 2019 kunnen kappers samen met Schwarzkopf Professional en Indola hun kleurtubes en folies recyclen. Deelnemende kappers verzamelen alle kleurtubes en folies in zakken, die Henkel ophaalt en recyclet. De lege kleurtubes en folie ontdoen ze van verfresten. Vervolgens gaan ze door de schredder, die ze omvormt tot spanen en krullen. Henkel smelt het afval daarna om en gebruikt het als materiaal voor nieuwe kleurproducten. (De Kapper, 2019)
• Stichting haarwensen gebruikt afgeknipt haar voor pruiken voor kinderen die kaal zijn door een medische achtergrond. (Haarwensen, z.d.)
• Ieder kapper kan met KIS Green werken. De lijn van KIS Green is 100% vegan en 97% natuurlijk. Daarnaast zijn de producten verpakt in gerecyclede flacons. Een deel van de opbrengst van KIS Green gaat naar Trees for All. Hiervoor planten zij bomen. Dit is geen tijdelijke introductieaanbieding, maar een blijvende actie. (KIS, z.d.)

• WAT IS DE IMPACT VAN CIRCULAIRE ECONOMIE OP HET WERKVELD?

Om aandacht te krijgen voor de circulaire economie moet je het bewustzijn vergroten over de herkomst en het gebruik van grondstoffen en verpakkingen. De ondernemer moet nadenken over zijn afvalproductie en hoe hij voedselverspilling kan tegengaan. Maar niet alleen het vergroten van het bewustzijn en de kennis is nodig, ook een onderzoekende houding is wenselijk. Dan leert de toekomstige werkende nadenken over wat echt bijdraagt aan een circulaire economie. Hij moet leren om aan de ‘binnenkant’ van de keten te kijken: hoe zit dit, en hoe kunnen we het verbeteren? Hij moet leren begrijpen wat de context is en die analyseren. En als de context is aangepast, moet hij kijken wat er gebeurt.

Om grondstoffen en materialen opnieuw te kunnen gebruiken, is bewustwording nodig. Dat is de basis voor ondernemend gedrag. Een ondernemer moet actief op zoek gaan naar kennis. Hoe ga ik dat nou doen? En wie heb ik daarvoor nodig? Om iets voor elkaar te krijgen is samenwerking en verbinding nodig met andere partijen. De een heeft het geld en de ander het goede idee. Dat vraagt skills en voor individuele ondernemers is dat vaak lastig. Want die hebben er geen idee van wat er allemaal op hen af komt aan technologie. Het helpt als een branche, een organisatie of de overheid de samenwerking stimuleert.

SVO stimuleert dat studenten in contact komen met anderen om de juiste expertise te verkrijgen, vertelt Rinus de Rijder. “Als studenten op zoek zijn naar iemand die iets kan vertellen over de circulaire economie in een bedrijf, komen daar gastcolleges over. Dat gebeurt ook als ze een bepaalde casus hebben en daar graag mensen uit het bedrijfsleven voor vragen om erover mee te denken. Zo zie je dat het onderwijs een sterke kanteling maakt van collectief leren naar connectiviteit. Daarbij moeten wij de studenten helpen. Ik merk ook dat dat het bedrijfsleven dit erg waardeert.”